Ukraina czci dziś ofiary deportacji Tatarów Krymskich

fot:prm.ua

W sobotę 18 maja Ukraina upamiętnia ofiary deportacji Tatarów Krymskich i obchodzi Dzień walki o prawa Tatarów Krymskich.

Tatarzy Krymscy domagają się uznania ich deportacji z Krymu za ludobójstwo, gdyż 46,6 proc. wywiezionych z Krymu Tatarów zmarło w miejscach zsyłki z głodu i chorób w przerażających warunkach.

Deportacja Tatarów Krymskich rozpoczęła się 18 maja 1944 r. o trzeciej w nocy i trwała do początku czerwca (pierwsza i największa faza zakończyła się 20 maja).

Oficjalnym powodem tej zbrodni była tajny akt Komitetu Obrony Państwa nr 5859-ss „O Krymskich Tatarach” z 11 maja 1944 r., w którym oskarżało się Tatarów Krymskich o masową zdradę i kolaborację podczas okupacji Krymu przez wojska Hitlera oraz dążenie do oderwania Krymu od ZSRR.

Według oficjalnych danych (tak zwanych liczb Berii) 183 144 tys. Tatarów Krymskich zostało deportowanych; wg źródeł tatarskich – ponad 400 tys., z czego około 46% deportowanych zmarło w ciągu półtora roku.

W operacji wzięło udział 32 tys. funkcjonariuszy NKWD. W czasie pacyfikacji tatarskich wsi dochodziło do przerażających aktów gwałtu i przemocy ze strony żołnierzy rosyjskich. Zgodnie z praktyką, na spakowanie rzeczy osobistych i zapasów, dawali ludziom od kilku minut do pół godziny. Pozostawiony przez deportowanych majątek został skonfiskowany przez państwo. Większość Tatarów została wysłana do specjalnych osiedli do Uzbekistanu, niektórzy do Gułagu, a inni do specjalnego kontyngentu w Moskiewskim Zagłębiu Węglowym.

Deportacja, a wraz z nią niszczenie zabytków i ważnych dla kultury obiektów historycznych, zastąpienie nazw miejscowości nowymi, takimi jak „Sowieck”, „Perwomajsk”, „Krasnogwardziejsk” i inne podobne były elementami „detataryzacji” Krymu. Niszczono domy, sady, winnic, a cmentarze zaorywano. Wycięto również cyprysy będące charakterystycznym elementem krajobrazu. Palono wszystko, co napisane było i wydrukowane w języku krymskotatarskim, nawet literaturę komunistyczną.

Wkrótce półwysep zaczęli zasiedlać imigranci z Rosji i innych republik. W okresie powojennym liczba ludności na Krymie wzrosła prawie 10 – krotnie.

Polityka Stalina wobec Tatarów Krymskich nie była czymś nowym. Jak wiadomo, zajęcie Krymu w 1783 r. doprowadziło do poważnego spadku życia kulturalnego na półwyspie: wiele starożytnych rękopisów zostało spalonych, niszczono zabytki architektury. Już wtedy rozpoczęło się zasiedlanie Krymu przez Rosjan, zagranicznych kolonistów oraz brutalna polityka rusyfikacyjna.

Po wcieleniu Krymu do ZSRR (1954 r.) w 1956 r. wydano ustawę (niepublikowaną) o rehabilitacji Tatarów Krymskich, ale praktycznie bez prawa powrotu do ojczyzny na Krym.

Masowy powrót do ojczyzny Krymskich Tatarów rozpoczął się dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych. Wydawało się, że w końcu, mimo codziennych trudności, zapanuje pokój i można będzie spokojnie i swobodnie żyć w ojczyźnie. Jednak ziemia krymska ponownie stała się przedmiotem ingerencji Moskwy, a Tatarzy Krymscy, po aneksji półwyspu przez Rosję w 2014 r., doświadczyli i doświadczają jak za czasów Stalina represji.

Dekretem prezydenckim z 16 maja 2014 r., 18 maja ustanowiono Dzień Walki o prawa Tatarów Krymskich.
oprac.ba na podst. ukrinform.ua

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: