UKGK w pigułce KAI

W związku z wizytą w Polsce w dniach 26-29 czerwca arcybiskupa większego kijowsko-halickiego Światosława Szewczuka, zwierzchnika Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego Katolika Agencja Informacyjna przygotowała kalendarium najważniejszych wydarzeń w historii UKGK.

988 r. Chrzest Rusi Kijowskiej w tradycji bizantyjskiej za panowania księcia Włodzimierza Wielkiego.

1054 r. Podział Kościoła Wschodniego i Zachodniego, zwany wielką schizmą.

1240 r. Upadek Kijowa w wyniku najazdów tatarskich. Powstanie Księstwa Halicko-Wołyńskiego.

1254 r. W Drohiczynie koronowano księcia halicko-włodzimierskiego Daniela Romanowicza na króla Rusi.

Lata 1595-96. Unia Brzeska. Ogłoszono pojednanie i unię Kościoła ruskiego – metropolii kijowskiej – ze Stolicą Apostolską w Rzymie. Na synodzie w Brześciu biskupi uznali prymat papieża, zachowując własną strukturę administracyjną oraz cechy specyficzne wschodniego chrześcijaństwa: liturgię, duchowość i dyscyplinę kościelną. Rozkwit Kościoła trwał do rozbiorów Rzeczypospolitej.

1720 r. Synod zamojski, a wraz z nim reorganizacja życia cerkiewnego unitów.

1774 r. Zmiana określenia „unici” na „grekokatolicy” przez cesarzową Marię Teresę.

1807 r. Odnowienie metropolii halickiej z ośrodkiem we Lwowie. Metropolita halicki otrzymał prerogatywy przysługujące uprzednio metropolitom kijowskim – w szczególności prawo samodzielnego zatwierdzania i wyświęcania kandydatów na biskupów.

1839 r. Likwidacja Kościoła „unickiego” (greckokatolickiego) w Cesarstwie Rosyjskim za panowania cara Mikołaja I i przymusowe włączenie unitów do rosyjskiego Kościoła prawosławnego

1874 r. Likwidacja diecezji chełmskiej Kościoła „unickiego” w Królestwie Polskim i włączenie jej do Kościoła prawosławnego. Śmierć męczenników podlaskich w Pratulinie. Początek rusyfikacji.

XIX-XX w. Rozwój Kościoła greckokatolickiego pod zaborem austriackim i w wolnej Polsce. Na stolicy biskupiej metropolii halickiej zasiada Sługa Boży metropolita Andrzej (Roman) Szeptycki (1876-1944).

Lata 1939-45. II wojna światowa. Akcje przesiedleńcze przeprowadzone przez władze sowieckie, oficjalnie zwane „wymianą ludności”, objęły 490 tys. Ukraińców, w tym ok. 300 księży greckokatolickich.

8-10 III 1946 – tzw. Pseudosobór Lwowski, zwołany z inicjatywy władz komunistycznych ZSRR; podjęto na nim uchwałę o wcieleniu grekokatolików do kontrolowanego przez władze prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego. W „soborze”, sterowanym przez agentów NKWD, nie wziął udziału żaden biskup greckokatolicki.

1946 r. Aresztowanie całego episkopatu greckokatolickiego, skazanie biskupów na długoletnie więzienie i przymusowe roboty w obozach pracy.

1946 – Kościół greckokatolicki przeszedł do działalności podziemnej, zwanej „katakumbową”, która trwała ponad czterdzieści lat.

10 XII 1946 – specjalne pełnomocnictwa odnośnie do wiernych obrządków wschodnich w Polsce otrzymał w Polsce od Piusa XII prymas kard. August Hlond. Został on delegatem Stolicy Apostolskiej dla Kościołów wschodnich w Polsce.

28 IV 1947 – początek akcji „Wisła”. Rozpoczęto deportację ludności ukraińskiej pozostałej na obszarze PRL na tzw. Ziemie Odzyskane. Przesiedlono 140 tys. Ukraińców, wśród których ok. 70 proc. stanowili grekokatolicy. Wysiedlenie odbyło się pod przymusem, przy udziale żołnierzy WP oraz funkcjonariuszy MO i WOP.

Lata 1947-49 – w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie (b. filia KL Auschwitz) osadzono i poddano represjom 22 księży greckokatolickich.

1963 – w ZSRR zwolniono z łagru metropolitę lwowskiego Josyfa Slipyja (+1984), następcę metropolity Szeptyckiego. Ponieważ nie mógł wrócić do swej diecezji, musiał opuścić ZSRR i wyjechał do Włoch. Prowadził tam aktywną działalność, uczestniczył w Soborze Watykańskim II, odwiedzał wspólnoty greckokatolickie na świecie. Następował rozwój Kościoła greckokatolickiego w USA, Kanadzie, Brazylii.

23 XII 1963 – Paweł VI wynosi metropolitę lwowskiego do godności arcybiskupa większego Lwowa z prerogatywami patriarszymi.

Do 1989 – brak zgody władz ZSSR i PRL na regulację prawną statusu Kościoła greckokatolickiego.

1988 r. Jubileusz 1000-lecia chrztu Rusi-Ukrainy, obchodzony w Rzymie z udziałem bł. Jana Pawła II. W Polsce główne obchody odbyły się w Częstochowie z udziałem kilkudziesięciu tysięcy wiernych.

16 IX 1989 – w Częstochowie odbyła się konsekracja ks. Jana Martyniaka na biskupa pomocniczego prymasa Polski dla grekokatolików.

16 I 1991 – biskup Jan Martyniak został mianowany ordynariuszem reaktywowanej greckokatolickiej eparchii przemyskiej. Jej terytorium obejmowało cały obszar RP.

31 V 1996 – utworzenie metropolii przemysko-warszawskiej UKGK. W jej skład weszły dwie nowo utworzone jednostki administracyjne: archieparchia przemysko-warszawska i eparchia wrocławsko-gdańska. Na czele metropolii stanął abp Jan Martyniak, a pierwszym ordynariuszem eparchii wrocławsko-gdańskiej został bp Teodor Majkowicz (+ 1998).

4 IV 1999 – o. Włodzimierz Roman Juszczak OSBM mianowany nowym biskupem eparchii wrocławsko-gdańskiej.

23-27 VI 2001 – pielgrzymka Jana Pawła II na Ukrainę. Beatyfikacja 28 męczenników greckokatolickich, w tym biskupów przemyskich Jozafata Kocyłowskiego i Grzegorza Łakoty oraz kapłana-męczennika obozu na Majdanku – Emiliana Kowcza.

21 VIII 2005 – przeniesienie siedziby arcybiskupa większego UKGK ze Lwowa do Kijowa i zmiana nazwy arcybiskupstwa na kijowsko-halickie (6 XII 2004)

27 III 2011 – intronizacja w kijowskim soborze Zmartwychwstania Pańskiego nowego arcybiskupa większego UKGK Światosława Szewczuka.

Kresy24.pl/KAI

Ławra Pieczerska – siedziba Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego