Przyjaciele z Griazowca…

(na podstawie relacji Ireny Bujalskiej – Warszawa 30.05.2014 r.)

We wrześniu 1939 r., kpr. pchor. Cezary („Cezik”) Bujalski z Wołożyna znalazł się w sowieckiej niewoli. O tym fakcie rodzina dowiedziała się od  koleżanki Ireny Bujalskiej, Stanisławy („Stasi”) Kijowskiej, której ojciec w listopadzie powrócił do domu w Wołożynie. Koleżanka powiedziała siostrze Cezarego Irenie, „żeby wieczorem jej mama przyszła do nas”. Mama poszła, i wróciła uśmiechnięta, i zadowolona. „Cezik żyje !”

W sowieckim obozie w Starobielsku widział go ojciec Stasi Kijowskiej !

Okazało się, że  na podstawie polecenia generała NKWD Piotra Soprunienki, zwolniono szeregowych, wśród których był ojciec Stasi Kijowskiej.   Z sowieckich obozów w Starobielsku, Kozielsku i Ostaszkowie „wyselekcjonowano” 432 podchorążych i oficerów Wojska Polskiego, których  potraktowano tak samo – podchorążych wliczono do oficerów, i  wszystkich zatrzymano w Griazowcu.

Jednego z  najmłodszych wiekiem kpr. pchor. Cezarego Bujalskiego (rocznik 1921) z obozu w Starobielsku,  przewieziono najpierw do obozu w Pawliszczym Borze, a stamtąd do obozu w Griazowcu. Potem była sowiecka „amnestia” , do Griazowca przyjechał z Łubianki gen. Władysław Anders, i  w sowieckiej Rosji zaczęto tworzyć  Wojsko Polskie – Buzułuk, Tatiszczewo, Tockoje.

Rodzina Ireny Bujalskiej była w 1940 r., wywieziona z Wołożyna do Kazachstanu. Po zakończeniu II wojny światowej „rozproszyła się”:  Ojciec rodziny Bazyli Bujalski będąc w Armii gen. Władysława  Andersa, zmarł w Egipcie, jego syn kpr. pchor. Cezary Bujalski po kampanii włoskiej  ożenił się, i pozostał w Italii. Irena Bujalska z siostrą powróciły z ZSRR, i zamieszkały w Warszawie. Ich mama Wera Bujalska powróciła z ZSRR dopiero 10 lat po zakończeniu wojny !

W czasach PRL – u,  rodzinę Bujalskich odwiedziła w Warszawie koleżanka Ireny z Wołożyna  Weronika („Wera”) Kokoszko, która pracowała w skandynawskich liniach lotniczych SAS. Przywiozła  ze sobą  korespondencję – listy Polaków z USA do rodzin w Polsce. Irena i „Wera” mając adresy, powiadamiały telefonicznie rodziny, które zgłaszały się po listy. W ten sposób zgłosił się również warszawski lekarz dr Zbigniew Godlewski, który był ordynatorem Szpitala Kolejowego.

Dr Zbigniew Godlewski (rocznik 1909) zapytał „Werę” czy była w Moskwie, i dodał, że  mając bezpłatne loty warto tam być. Opowiadał, że będąc turystycznie w Moskwie, i fotografując na leżąco Sobór Wasyla Błażennego – chciał mieć  ujęcie fotograficzne z dołu, przechodzący milicjant zapytał go co robi,  czy jest cudzoziemcem, i który raz jest  w Moskwie ? Dr  Zbigniew Godlewski odpowiedział, że jako turysta jest pierwszy raz, ale kiedyś mieszkał po adresem…: Moskwa nr…

Kiedy tą  rozmowę usłyszała Irena, od razu się zorientowała, że jej brat Cezary także miał taki sam adres:  to de facto był adres obozu w Starobielsku – tak  podczas wojny szła korespondencja do sowieckich obozów z polskimi jeńcami wojennymi ! Kiedy dr Zbigniew Godlewski obejrzał w albumie fotografię Cezarego Bujalskiego, od razu stwierdził, że go rozpoznaje: „Jezu ja go znam” ! i, że razem przebywali w Starobielsku, Pawliszczew Borze i Griazowcu.

Jakby smutny i zalękniony dr Zbigniew Godlewski nagle ożył, wstał i wyprostował się, i było widać, że poczuł się bezpieczny. Od tego czasu dr Zbigniew Godlewski został przyjacielem rodziny, spotykał się we Francji z Cezarym Bujalskim, z księdzem prałatem Zdzisławem Peszkowskim, z  hr. Józefem Czapskim, gen. Władysławem Andersem i innymi.

Powojenne losy sprawiły, że powodem tajemniczego spotkania w mieszkaniu  Bujalskich w Warszawie był list od polskiej rodziny z USA do dr. Zbigniewa Godlewskiego, w którym dziękowali za wyleczenie  ich chorej córki.  „Przypadkowy list”  był przyczyną  odnowienia  obozowej przyjaźni, i nawiązania nowych powojennych relacji przez ocalałych od zagłady  oficerów  Wojska Polskiego.

Pro memoria

Stanisław Karlik

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: