Historie niezwykłych Polek i Litwinek walczących o niepodległość swoich państw oraz o przyznanie praw politycznych będzie można poznać odwiedzając dziedziniec Uniwersytetu Wileńskiego, na którym 14 maja zostanie otwarta wystawa „Podwójnie wolne. Prawa polityczne kobiet 1918”.
Jak podaje portal radia Znad Wilii, w tym dniu w kinie „Pasaka” odbędzie się także litewska premiera filmu „Siłaczki”. Na te wydarzenia zapraszają Ambasada RP i Instytut Polski w Wilnie, Instytut Pileckiego w Warszawie oraz Uniwersytet Wileński.
„Podwójnie wolne” – to słowa jednej z sufrażystek, komentującej ukazanie się dekretu z 28 listopada 1918 roku. Fraza ta najtrafniej opisuje doświadczenie Polek, ale także Litwinek: wolnych dzięki odzyskaniu niepodległości i wolnych w prawach obywatelskich.
Nowoczesna wystawa plenerowa „Podwójnie wolne. Prawa polityczne kobiet 1918” spotkała się z niezwykle ciepłym przyjęciem w Polsce. Odwiedziła już Warszawę, Łódź, Ostrów Mazowiecką i Kraków. Inspiracją dla stworzenia wystawy przez Instytut Pileckiego była setna rocznica nadania praw politycznych Polkom – co nastąpiło 28 listopada 1918 r. na mocy dekretu Naczelnika Państwa. Jej głównym jest celem przybliżenie zwiedzającym drogi, jaką przebyły one ku wolności i równouprawnieniu. Koncepcję wystawy oparto o biografie konkretnych postaci, niezwykłych Polek żyjących na przełomie XIX i XX wieku, walczących o wolną Polskę 1918 roku oraz podczas wojny polsko-bolszewickiej. Pisarki i emancypantki, żołnierki, społeczniczki i działaczki – wszystkie one mierzyły się z represjami zaborców jako Polki i jako kobiety, dojrzewały i dochodziły różnymi drogami do idei wolnej Polski i równych praw kobiet. Stanisława Paleolog, Wanda Gertz, Maria Kretkowska, Aleksandra Szczerbińska, Maria Dulębianka, Maria Konopnicka, Paulina Kuczalska-Reinschmit i wiele innych. Każda z nich mogłaby się stać bohaterką tak popularnych dziś filmów i seriali historycznych, większość została jednak zapomniana. A przecież ich dorobek i życiorysy stanowią część demokratycznej i nowoczesnej historii Polski.
Dzięki inicjatywie Instytutu Polskiego oraz Ambasady RP w Wilnie, Instytut Pileckiego przygotowal litewskojęzyczną wersję wystawy a dzięki współpracy z prof. Virginiją Jurėnienė z Uniwersytetu Wileńskiego została ona uzupełniona o postacie litewskich sufrażystek, które wywalczyły prawa polityczne w tym samym czasie co Polki. Na realizację swoich praw musiały jednak czekać rok dłużej, gdyż wybory parlamentarne na Litwie zostały ogłoszone w styczniu 1920 roku. Według prorektor ds. wspólnoty Uniwersytetu Wileńskiego dr Birutė Švedaitė – Sakalauskė, zarówno na świecie, jak i na Litwie powinniśmy być wdzięczni aktywistkom tamtych czasów, które wywalczyły dla kobiet prawo do głosowania oraz inne prawa, bez których dzisiaj trudno by było wyobrazić życie w demokratycznym państwie. Główny cel litewskich sufrażystek – Gabrieli Petkevičaitė- Bitė, Ony Mašiotienė, Felicji Bortkevičienė i innych aktywistek został osiągnięty 2 listopada 1918 r. To symboliczne, że wystawa zostanie zaprezentowana na Uniwersytecie, który również dzisiaj, po 100 latach od jego odrodzenia, przestrzega zasady tworzenia wspólnoty otwartej na różnorodność, posiadającej równe możliwości, kultywującej szacunek wobec ludzkiej godności oraz kulturę poświęcania sobie wzajemnej uwagi.
„Ludźmi jesteśmy i ludzkich praw żądamy!”, przekonywała Kazimiera Bujwidowa, orędowniczka zniesienia zakazu wstępu kobiet na uniwersytety. „Odważmy się być wolnymi!”, zachęcała Maria Dulębianka, pierwsza kandydatka na posłankę do sejmu, w czasie kiedy kobiety nie miały jeszcze praw wyborczych. „Chcemy całego życia!”, postulowała Zofia Nałkowska, żądając równości nie tylko pod względem politycznym, ale także obyczajowym. Walczyły o prawa w kraju, którego nie było wówczas na mapie. Mówiono im: „Teraz nie pora na walkę o prawa kobiet!” Bojownice, patriotki, aktywistki, żołnierki, sufrażystki – to o nich opowiada fabularyzowany dokument „Siłaczki” w reżyserii Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego, którego litewska premiera będzie towarzyszyć otwarciu wystawy na Uniwersytecie Wileńskim.
Otwarcie wystawy plenerowej „Podwójnie wolne. Prawa polityczne kobiet 1918.” odbędzie się dn. 14 maja 2019 roku o godz. 17:30 na dziedzińcu im. M. K. Sarbiewskiego Uniwersytetu Wileńskiego. Weźmie w niej udział, m.in. wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Magdalena Gawin – autorka koncepcji wystawy, Urszula Doroszewska – ambasador RP na Litwie, Marcin Łapczyński – dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie, dr Wojciech Kozłowski – dyrektor Instytutu Pileckiego.
Wystawa będzie dostępna w dn. 14 maja – 17 czerwca w godzinach pracy Uniwersytetu Wileńskiego.
zw.lt
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!