O Józefie Mackiewiczu i Stanisławie Swianiewiczu w Wilnie

W środę 7 września 2022 roku w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbędzie się Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Świadkowie Katynia: Józef Mackiewicz, Stanisław Swianiewicz”.

Planowana konferencja naukowa będzie miała charakter interdyscyplinarny – wezmą w niej udział historycy, badacze literatury, politolodzy, a także pedagodzy. Jednak jej program organizatorzy przygotowali tak, by zainteresował możliwie szeroki krąg odbiorców.

Jak informuje dr Tomasz Roguski, przedstawiciel współorganizatora sesji – Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” (http://www.wilnoteka.lt):

„Podejmowana podczas tego wydarzenia tematyka jest związana z trzema wydarzeniami: przede wszystkim rok 2022 został ogłoszony przez Sejm RP Rokiem Józefa Mackiewicza. W tym roku obchodzimy również 25. rocznicę śmierci Stanisława Swianiewicza. Ponadto w bieżącym roku mija 80 lat od ujawnienia prawdy o losie polskich oficerów, którzy dostali się do sowieckiej niewoli w 1939 r. Obie wymienione wyżej postaci mogły bezpośrednio świadczyć o przerażającej zbrodni dokonanej przez Sowietów w Katyńskim Lesie”.

Dr Andrzej Pukszto, politolog z Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie, współorganizator wydarzenia, dodaje (https://kurierwilenski.lt):

„Bohaterowie konferencji, która odbędzie się w Wilnie, to ludzie wielkiego formatu, postaci unikalne, które w okresie międzywojennym odegrały sporą rolę w życiu Wilna, ale my chcemy mówić o nich w kontekście znacznie szerszym. Ich zasługi na różnych płaszczyznach nauki czy kultury są niewątpliwe, a sprawa Katynia, walka z sowieckim totalitaryzmem to kwestia, która wykracza poza krąg spraw polskich. Sowieckie zbrodnie nurtują nie tylko Polaków, ale wszystkich Europejczyków, cały Zachód, ta tematyka nie przestaje być aktualna, więc tym bardziej warto poświęcić jej więcej czasu i uwagi. Ta konferencja będzie więc szansą, by Wilno poszczyciło się tymi wybitnymi postaciami, które w tym mieście działały przez wiele lat i często wracały do tego okresu w swoich pracach.

Zaproszeni przez nas prelegenci to osoby znane nie tylko z działalności naukowej, ale również z popularyzowania osiągnięć nauki w szerszych kręgach. Dzisiejszy świat oczekuje od naukowca, że potrafi on wyjść poza gabinet naukowy i niewątpliwie ta konferencja będzie szansą na popularyzację nauki”.

O tym, że konferencja może być dobrą propozycją dla nauczycieli, przekonana jest również Danuta Szejnicka, prezes Stowarzyszenia Polonistów na Litwie (https://kurierwilenski.lt):

„Postacie związane z Wilnem, które to miasto ukształtowały, są dla nas wyjątkowo cenne. Takie przykłady są bardzo cenne w budowaniu tożsamości kulturowej ucznia, zapoznawania go z kręgiem kultury regionalnej. Józef Mackiewicz jest tu oczywiście doskonałym przykładem pisarza, który wpisał się w ten krąg edukacji regionalnej, co znalazło odzwierciedlenie już w podstawie programowej z 2011 r. i w najnowszej, z 2022 r. Konferencja będzie okazją do przedyskutowania tego, jak o jego twórczości rozmawiać z dzisiejszym uczniem wobec wyzwań współczesnego świata. Stanisław Swianiewicz jest z kolei postacią znaczącą i jednocześnie niemal zupełnie nieznaną, która zachęca do poszukiwań i wyjścia poza ramy programowe”.

Głównym organizatorem konferencji jest Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”, współorganizatorzy – Uniwersytet Witolda Wielkiego oraz Stowarzyszenie Polonistów na Litwie.

Wstęp na konferencję będzie wolny, jednak organizatorzy zachęcają do rejestracji poprzez formularz na stronie https://forms.gle/aFuoPvvQzMEjMDbi9.

Zarejestrowani uczestnicy otrzymają pakiety materiałów konferencyjnych, a nauczyciele także akredytowane zaświadczenia.

Program Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Świadkowie Katynia: Józef Mackiewicz, Stanisław Swianiewicz”:

Godz. 8:00–9:00 – rejestracja uczestników

Godz. 9:00–9:20 – rozpoczęcie konferencji

Sekcja I: Józef Mackiewicz, przewodniczy – doc. dr Henryka Sokołowska (Uniwersytet Witolda Wielkiego, Centrum Polonistyczne)

• Godz. 9:20–9:40 – prof. dr hab. Adam Fitas (Katolicki Uniwersytet Lubelski, Instytut Literaturoznawstwa, Katedra Teorii i Antropologii Literatury), Katyń Józefa Mackiewicza: świadectwo, literatura i wieloletnia walka o prawdę
• Godz. 9:40–10:00 – doc. dr Halina Turkiewicz (Uniwersytet Witolda Wielkiego, Centrum Polonistyczne), „Droga donikąd” w kontekście literatury małych ojczyzn
• Godz. 10:00–10:20 – Leonardas Vilkas (tłumacz), Aktualność twórczości Józefa Mackiewicza dla rozumienia najnowszej historii i teraźniejszości
• Godz. 10:20–10:40 – Adam Hlebowicz (Instytut Pamięci Narodowej, Biuro Edukacji Narodowej), Córka Józefa Mackiewicza Idalia Żyłowska, działalność w Wilnie i na Wileńszczyźnie i jej związki z ojcem
• Godz. 10:40–11:00 – doc. dr Andrzej Pukszto (Uniwersytet Witolda Wielkiego, Katedra Politologii), Józef Mackiewicz i Stasys Lozoraitis w świetle korespondencji
• Godz. 11:00–11:20 – przerwa na kawę.

Sekcja II: Stanisław Swianiewicz, przewodniczy – doc. dr Andrzej Pukszto

• Godz. 11:20–11:40 – prof. Marek Kornat (Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk), Stanisław Swianiewicz – profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i sowietolog
• Godz. 11:40–12:00 – dr Wojciech Łysek (Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk), Stanisław Swianiewicz: świadek i badacz totalitaryzmów
• Godz. 12:00–12:20 – Tomasz Sikorski (Instytut Pamięci Narodowej, Biuro Edukacji Narodowej), Ostatni wykład prof. Swianiewicza na temat Katynia
• Godz. 12:20–13:00 – pytania i dyskusja
• Godz. 13:00–14:00 – obiad.

Sekcja III: Edukacja, przewodniczy – Danuta Szejnicka (Stowarzyszenie Polonistów na Litwie)

• Godz. 14:00–14:20 – Ilona Lewandowska („Kurier Wileński”), Podsumowanie projektu Lekcje w „Mackiewiczówce”
• Godz. 14:20–14:40 – Janina Snarska (Gimnazjum im. Św. Jana Pawła II w Wilnie), „Droga donikąd” jako lektura w szkołach na Litwie. Wskazówki metodyczne
• Godz. 14:40–15:40 – dr Mateusz Marek (Instytut Pamięci Narodowej, Biuro Edukacji Narodowej), Prezentacja materiałów edukacyjnych „Śledztwo katyńskie”
• Godz. 15:40 – podsumowanie i zakończenie konferencji.

Projekt jest finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP w ramach konkursu „Polonia i Polacy za Granicą 2022”.

RES