Nie żyje rosyjski działacz na rzecz praw człowieka Siergiej Kowalow

Siergiej Kowalow. Fot: wikipedia/Skilpaddle 

W wieku 91 lat zmarł sowiecki dysydent, działacz na rzecz praw człowieka i pierwszy rosyjski rzecznik praw człowieka Siergiej Kowaliow.

Siergiej Kowaliow to legendarny sowiecki dysydent, polityk i od lat 60. działacz ruchu na rzecz praw człowieka w ZSRR i postsowieckiej Rosji. W 1974 r. Kowaliow został aresztowany pod zarzutem „agitacji i propagandy antysowieckiej” i skazany w Wilnie na siedem lat więzienia.  Odsiadywał karę w kolonii karnej Perm-36 oraz w więzieniu w Chistopol; deportowany na Magadan.

Od 1971 r. jest jednym z głównych autorów „Kroniki wydarzeń bieżących” – maszynopisowego biuletynu informacyjnego sowieckich obrońców praw człowieka.

W czasie pieriestrojki, zainicjowanej przez Michaiła Gorbaczowa, Kowalowowi pozwolono na powrót do Moskwy, z czego skorzystał w 1986 roku. Kontynuował swoją działalność i założył kilka znaczących organizacji oraz inicjatyw humanitarnych: Stowarzyszenie na rzecz obrony praw człowieka „Memoriał” dedykowane pamięci i rehabilitacji ofiar represji politycznych w ZSRR. Siergiej Kowaljow od 1990 był jego wiceprezesem; Moskiewski oddział Amnesty International. Był członkiem komitetu organizacyjnego Międzynarodowego Seminarium Humanitarnego (1987), brał udział w tworzeniu klubu prasowego „Głasnost”.

W roku 1989 Andriej Sacharow rekomendował go jako współprzewodniczącego Grupy Projektowej Praw Człowieka przy Międzynarodowej Fundacji na Rzecz Przetrwania i Rozwoju Ludzkości – później przemianowanej na Rosyjsko-Amerykańską Grupę Praw Człowieka.

W styczniu 1991 roku współtworzył Deklarację Praw Człowieka i Obywatela oraz odegrał wiodącą rolę przy opracowaniu jednego z rozdziałów obecnej Konstytucji Rosji pt. „Prawa i Wolności Człowieka i Obywatela”, a także szeregu ustaw federalnych dotyczących tej problematyki.

Kowalow należał do otwartych krytyków tendencji autorytarnych w administracjach Borysa Jelcyna i Władimira Putina. W roku 1996 zrezygnował ze stanowiska w prezydenckiej komisji B. Jelcyna. W 2002 zorganizował społeczną komisję dla zbadania okoliczności zamachów bombowych z 1999 roku (Komisja Kowalowa[3]), której prace zostały sparaliżowane po tym, gdy skrytobójczo zamordowano jednego z jej członków, Jurija Szczekoczikina, śmierci innego – Siergieja Juszenkowa, który został otruty talem[4][5], oraz aresztowaniu Michaiła Trepaszkina – zajmującego się kwestiami prawnymi organizacji[6]. W kwietniu 2014 roku, w związku z kryzysem krymskim, zaapelował w liście otwartym do społeczności międzynarodowej o powstrzymanie rosyjskiej ekspansji na Ukrainie[7].

Kowalow jest laureatem i posiadaczem licznych nagród oraz tytułów honorowych. Za konsekwentną obronę praw człowieka był nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla w latach 1995, 1996 i 2004. Otrzymał ponad 10 wysokich odznaczeń i nagród międzynarodowych, m.in. Legia Honorowa V klasy oraz odznaczenia czeczeńskie, czeskie, litewskie i estońskie. W 2005 wystąpił w czteroczęściowym dokumencie telewizyjnym, opowiadającym historię antyradzieckich ruchów dysydenckich pt. Oni wybrali wolność.

oprac. ba za svaboda.org/wikipedia.org

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: