Kolejny teleturniej „Historiada” dla uczniów polskich szkół na Litwie

Trzecia edycja prestiżowego teleturnieju „Historiada” wraca po pandemicznej, trzyletniej przerwie. Jedyny taki konkurs dla polskich szkół na Litwie, połączony z telewizyjną transmisją na antenie TVP Wilno, jest niezwykłym wyzwaniem!

Po raz pierwszy „Historiadę” zorganizowała w 2018 roku Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”, a projekt ten tak opisywał wówczas na łamach „Kuriera Wileńskiego” prezes fundacji Mikołaj Falkowski:

„Chcieliśmy zaprezentować nieco inną, nową formę upowszechniania wiedzy o historii Polski. «Historiada» jest taką formą, która sprawdzian wiedzy łączy z ciekawą formą. Dodatkowo czas spędzony na konkursie uatrakcyjnia występ zespołu «Black Biceps», który jest bardzo popularny wśród młodych Polaków na Litwie. Mam nadzieję, że to wszystko sprawi, że historia Polski stanie się dla uczniów jeszcze bardziej atrakcyjna”.

W roku 2018 uczestnicy rozgrywek musieli w trakcie trzech rund odpowiadać na pytania dotyczące różnych okresów i wątków polsko-litewskich, obejmujących okres od średniowiecza aż do odzyskania niepodległości.

W Domu Kultury Polskiej w Wilnie spotkało się 6 drużyn, reprezentujących: Gimnazjum im. Jana Pawła II, Liceum im. Adama Mickiewicza, Gimnazjum im. Ferdynanda Ruszczyca w Rudominie, Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Bezdanach, Gimnazjum w Ejszyszkach oraz Gimnazjum w Trokach. Najlepszy spośród 30 uczestników okazał się Emil Kleczkowski z Gimnazjum im. Jana Pawła II. Drugie i trzecie miejsce zajęły uczennice Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Bezdanach: Agnieszka Kowalewska i Paulina Mackiewicz.

W roku 2019 odbyła się II edycja „Historiady”, poświęcona tym razem 450. rocznicy zawarcie Unii Lubelskiej i jej polsko-litewskim dziejom w latach 1385–1795. Intelektualne starcie prowadziły dwie osoby – jedna z Korony, a druga z Wielkiego Księstwa Litewskiego (Piotr Dmitrowicz i Walenty Wojniłło). Oprawę muzyczną ponownie zapewnił sprawdzony zespół „Black Biceps”. I znów było to niezwykłe intelektualne wyzwanie dla uczniów szkół polskich na Litwie – trzy rundy zmagań, pięćset dwadzieścia pięć pytań! Do rywalizacji stanęło siedem szkół z Wileńszczyzny i jedna z Dyneburga.

„Historiadę” 2019 zorganizowała Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” przy współpracy Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”.

Tegoroczna edycja konkursu zaplanowana została w poniedziałek 12 grudnia 2022 roku, od godz. 15:00, tradycyjnie w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Temat teleturnieju tym razem brzmi: „O Niepodległość i granice! Polacy w walce o odbudowę niezależnego państwa polskiego”, a naukowym koordynatorem projektu został dr Tomasz Roguski.

Zagadnienia konkursowe podzielone zostały na dziewięć bloków tematycznych: „Polska pod zaborami”, „Powstanie kościuszkowskie na Litwie”, „II wojna polska 1812 r.”, „Bitwy i dowódcy powstania listopadowego 1830–1831”, „Powstanie Styczniowe narodów Polski, Litwy i Rusi 1863–1864”, „Polskie powstania narodowe w XX wieku (wielkopolskie, śląskie i sejneńskie)”, „Udział Polaków w I wojnie światowej”, „Polskie organizacje niepodległościowe w czasie I wojny światowej”, „Ustalanie granic odrodzonego państwa polskiego 1918–1921”.

Jako „lekturę obowiązkową” przed startem w zawodach organizatorzy zalecili pięć znakomitych opracowań historycznych: „Powstanie listopadowe. Fakty znane i nieznane” Jacka Jaworowskiego, „Polskie powstania narodowe” Rafała Korbala, „Powstanie Kościuszkowskie 1794” Bartłomieja Szyndlera, pracę zbiorową „O niepodległość i granice Polski 1914–1921” oraz książkę „Pod władzą carów. Litwa w XIX wieku” Antanasa Kulakauskasa i Egidijusa Aleksandravičiusa.

W tym roku w „Historiadzie” zmierzy się pięć szkolnych drużyn: trzy z Litwy i dwie z Łotwy. Szkoły polskie na Litwie będą reprezentować: Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie, Liceum im. Adama Mickiewicza w Wilnie i Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Bezdanach. Z Łotwy przyjadą natomiast uczniowie Państwowego Gimnazjum Polskiego im. Józefa Piłsudskiego w Dyneburgu oraz Państwowego Polskiego Gimnazjum w Rezekne.

Uczestnicy rozegrają trzy rundy konkursu – w pierwszej zmierzyć się mają drużyny ze wszystkich pięciu szkół, w drugiej – 10 uczniów, którzy osiągną najlepszy wynik, w trzeciej – trójka najlepszych finalistów.

Dla zwycięzców przewidziano atrakcyjne nagrody:

• I miejsce – laptop plus rzutnik dla szkoły, w której uczy się zwycięzca,
• II miejsce – smartfon,
• III miejsce – tablet.

„Historiadzie” 2022 towarzyszyć będą dwie wystawy tematyczne. Pierwsza, zlokalizowana w holu Domu Kultury Polskiej w Wilnie, autorstwa Piotra Jezierskiego, zatytułowana „Pisarze dwudziestolecia”, przybliża sylwetki 11 polskich literatów okresu II Rzeczypospolitej. Druga, plenerowa, poświęcona została dr. Jerzemu Ordzie, historykowi, archiwiście niezwykle zasłużonemu dla historii Wilna i polskiej kultury w tym mieście.

Jak podsumowała pomysł teleturnieju „Historiada”, w rozmowie z red. Iloną Lewandowska („Kurier Wileński”), wiceprezes „Macierzy Szkolnej” Krystyna Dzierżyńska:

„Od lat podkreślamy, że musimy zwracać szczególną uwagę na nauczanie historii Polski, gdyż nie ma tego przedmiotu w programie nauczania. Proponujemy, by te zajęcia odbywały się jako fakultatywne i wiele szkół z tego korzysta. Żeby zmotywować uczniów do nauki, organizujemy co roku konkurs «Czy znasz historię Polski», w którym biorą udział uczniowie ze wszystkich rejonów. Na pewno «Historiada» jest dla uczniów bardzo dużą motywacją do nauki. To dla uczniów ogromne emocje, a chęć konkurencji zwiększają bardzo atrakcyjne nagrody, które czekają na zwycięzców”.

W organizacji „Historiady” 2022 Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” ponownie współpracuje ściśle ze Stowarzyszeniem Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”.

Projekt finansowany jest ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu „Polonia i Polacy za Granicą 2022”.

RES