Katowice i Donieck w sowieckim albumie

W okresie PRL-u te dwa przemysłowe ośrodki, o czym mało kto dziś wie, były tzw. „miastami zaprzyjaźnionymi”, czyli jakbyśmy dziś powiedzieli – partnerskimi. Katowice – stolica Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i Donieck – nieformalna stolica Zagłębia Donieckiego (czyli Donbasu) stały przemysłem ciężkim, a przede wszystkim górnictwem.

Oba miasta miały wiele wspólnego pod względem socrealistycznej architektury, ubogiej infrastruktury, czy zagospodarowania przestrzeni miejskiej, co znakomicie pokazuje dość unikalny dziś dwujęzyczny album Donieck–Katowice, wydany przez sowiecka oficynę „Progress” (Moskwa 1981), o którego istnieniu przypomniał Tomasz Borówka na znakomitym portalu poświęconym Górnemu Śląskowi www.slazag.pl.

Ale nie tylko architektura łączyła te miasta. Jak pisze Tomasz Borówka:

„[…] obydwa regiony przemysłowe miały podobną genezę, sięgającą rewolucji przemysłowej oraz XIX-wiecznej industrializacji. Donieck narodził się jako Juzowka. Nazwę tę zawdzięcza rosyjskiej wymowie nazwiska Hughes. Otrzymał ją na cześć Johna Hughesa angielskiego przemysłowca, który walnie przyczynił się do uprzemysłowienia i rozwoju późniejszego Donbasu. Postacią analogiczną dla Katowic i Śląska też był Brytyjczyk, słynny Baildon. Również John. I tak jak Górnośląski Okręg Przemysłowy porównywano do Zagłębia Ruhry, tak też – szczególnie podczas II wojny światowej – sowieckim Zagłębiem Ruhry nazywano Donbas. […]

Po wojnie Donbas fatalnie zapisał się w zbiorowej pamięci Górnoślązaków – to głównie tam, do jego kopalń, uprowadzono w 1945 roku tysiące śląskich górników. Wielu z nich nigdy już nie powróciło w rodzinne strony. Natomiast w latach PRL-u Ślązacy stosunkowo licznie odwiedzali Ukrainę, w tym Donbas i sam Donieck w ramach akcji «Pociągów Przyjaźni»”.

Zdjęcia z albumu Donieck–Katowice sprzed ponad 40 lat przedstawiają miejskie światy, których już w dużej mierze nie ma – Katowic w wyniku ewolucyjnych (a czasem rewolucyjnych) przemian urbanistycznych i kulturowych, a Doniecka z powodu wojny trwającej od 2014 roku…

Donieck–Katowice, wyd. „Progress”, Moskwa 1981

Donieck–Katowice, wyd. „Progress”, Moskwa 1981

Katowice i sklep „Donieck” przy ul. 3 Maja
Donieck–Katowice, wyd. „Progress”, Moskwa 1981

Donieck i „Katowice” – taką nazwę otrzymał pawilon handlowy z odzieżą
Donieck–Katowice, wyd. „Progress”, Moskwa 1981

RES

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: