Gruzja: upamiętnienie św. Archimandryty Grzegorza Peradze i gruzińskich oficerów kontraktowych Wojska Polskiego II RP

Fot. MKiDN

Uroczyste otwarcie Domu – Muzeum św. Grzegorza Peradze i odsłonięcie dwóch tablic pamiątkowych poświęconych jemu oraz gruzińskim oficerom kontraktowym Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej odbyło się 10 września 2017 w miejscowości  Bakurciche w Gruzji.

Św. Archimandryta Grzegorz Peradze (ur. w 1899 r. w Bakurciche) w latach 30. XX wieku był profesorem i kierownikiem Katedry Patrologii Wydziału Teologii Prawosławnej  na  Uniwersytecie Warszawskim (1933-1939), a także kapłanem Kolonii Gruzińskiej w Polsce. Jest autorem wielu prac naukowych w takich dziedzinach jak historia gruzińskiego kościoła, literatura Gruzji, patrologia, monastycyzm gruziński. Św. Grzegorz Peradze zginął męczeńską śmiercią w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau 6 grudnia 1942 r. W 1995 roku został kanonizowany i jest świętym  gruzińskiego i polskiego Kościoła Prawosławnego.

Św. Archimandryta Grzegorz Peradze zajmował się służbą duszpasterską  w środowisku ponad stu  gruzińskich oficerów kontraktowych, którzy po utracie niepodległości  Gruzji w 1921 roku służyli w Wojsku Polskim.

W trakcie niemieckiego najazdu na Polskę we wrześniu 1939 r. gruzińscy oficerowie kontraktowi, ramię w ramię z Polakami mężnie bronili swojej przybranej ojczyzny. Po ataku Armii Czerwonej na Polskę,  17 września 1939 r. oddziały NKWD wyszukiwały według imiennych list żołnierzy narodowości gruzińskiej  i rozstrzeliwały ich na miejscu. Oficerowie gruzińscy walczyli również w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, w konspiracji i w Powstaniu Warszawskim. Wojnę przeżyło jedynie kilkunastu gruzińskich oficerów, działających w polskim ruchu oporu. Pozostałych przy życiu po wojnie na terenie Polski nadal jednak tropiły  specjalne grupy NKWD i UB. Jedynie kilku udało się przeżyć i uniknąć aresztowania.

Fot. MKiDN

W uroczystości odsłonięcia tablic pamiątkowych uczestniczyli: Prawosławny Metropolita Gori i Ateni, Minister Rozwoju Regionalnego i Infrastruktury Gruzji, Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Tbilisi, przedstawiciele Polsko-Gruzińskiej Grupy Parlamentarnej, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Studium Europy Wschodniej  Uniwersytetu Warszawskiego, Fundacji Ochrony Wspólnego Dziedzictwa Kulturowego TERPA oraz Gruzińsko-Polskiej Komisji Historyków (powstałej w ramach projektu związanego z  setną rocznicą uznania państwowości niepodległej Republiki Gruzińskiej przez II Rzeczpospolitą, której rocznica przypada 29 stycznia 2019 r.)

Wydarzenie zorganizowały: Ministerstwo Rozwoju regionalnego i Infrastruktury Gruzji, Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Gruzji i Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Tablice zostały sfinansowane ze środków Programu MKiDN „Miejsca Pamięci Narodowej  za Granicą”, a wykonane staraniem Fundacji Ochrony Wspólnego Dziedzictwa Kulturowego TERPA.

W 2017 r na terenie Gruzji Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP finansuje również kolejny etap prac konserwatorskich w polskim kościele p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tbilisi oraz na cmentarzu w Batumi. Od 2008 roku prace związane z renowacją tbiliskiej świątyni oraz inwentaryzacją związanych z Polakami kościołów i cmentarzy, a także konserwacją grobów polskich na terenie Gruzji realizuje Fundacja Ochrony Wspólnego Dziedzictwa Kulturowego TERPA. W 2017 r. podjęta została również współpraca warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz Narodowej Biblioteki Parlamentu Gruzji, której celem jest uratowanie malowideł ściennych w siedzibie dawnego Banku Szlacheckiego – obecnie zajmowanej przez najważniejszą gruzińska książnicę. Zaprojektował i wykonał je w latach 1913-1916 Henryk Hryniewski. Ten wybitny polskich architekt i malarz, współzałożyciel Akademii Sztuk Pięknych w Tbilisi, padł ofiarą stalinowskich represji. Aresztowany w roku 1937 roku, został rozstrzelany w roku 1938 roku.

Kresy24.pl/mkidn.gov.pl (HHG)

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: