Gotycka cerkiew? Jak to tak? Ruski mir chce, by legła w gruzach!

Fot: planetabelarus.by / hrodna.life

Kolejna 500-letnia perła architektury zagrożona z przyczyn ideologicznych.

Choć część czytelników może być tym zdumiona, jest na świecie jedno miejsce, gdzie można zobaczyć prawosławne cerkwie w stylu gotyckim. I nie chodzi bynajmniej o dawne kościoły przejęte przez prawosławie, ale o świątynie, które prawosławnymi były od początku. Tym miejscem jest Grodzieńszczyzna i pogranicze polsko – białoruskie.

Do naszych czasów przetrwało w lepszym lub gorszym stanie kilka takich obiektów, które z racji ich absolutnej unikalności – tzw. białoruskiego gotyku z elementami renesansu można śmiało nazwać perłami światowej architektury.

Niestety, jednemu z nich – Cerkwi Narodzenia Matki Bożej w Murowance, w rejonie szczuczyńskim obwodu grodzieńskiego grozi właśnie katastrofa, mimo że jest na wstępnej liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Cerkiew powstała na początku XVI wieku w stylu późnogotyckim z cegły, jako budowla obronna. Takie obronne cerkwie prawosławne można też zobaczyć w Synkowiczach pod Zelwą, w Supraślu i w Wilnie. Z kolei na Mazowszu powstawały podobne obronne kościoły – w Zakroczymiu, Serocku, Węgrowie i kilku innych miejscowościach.

Po Unii Brzeskiej w 1596 roku cerkiew przeszła w ręce unitów. Po likwidacji Unii przez carat w 1839 świątynia była długo zamknięta, a w 1863 ponownie przeszła w ręce prawosławia. Od 1928 roku stała się kościołem katolickim, a po II wojnie sowieci zamknęli ją na kilkadziesiąt lat. W 1991 znów oddano ją katolikom, ale wkrótce decyzję cofnięto i cerkiew znów jest prawosławna.

Wszelkie spory o przynależność świątyni mogą stać się jednak bezprzedmiotowe, jeśli 500-letnia cerkiew w Murowance… po prostu się zawali. Na jej sklepieniach na wysokości 12 metrów pojawiły się bowiem pęknięcia.

Parafia nie może nic z tym zrobić bo jest za biedna, a nawet gdyby miała pieniądze, nie ma prawa samodzielnie remontować takiego zabytku klasy zero. Nie może nawet sama pobielić poczerniałego sklepienia. To zadanie dla profesjonalnych architektów i muszą je poprzedzić szczegółowe testy laboratoryjne. To wszystko kosztuje bardzo drogo, a sponsorów brak – pisze Hrodna.life.

W świątyni nie ma też odpowiedniej wentylacji, a instalacja elektryczna jest stara. Pieniędzy ze skromnego grantu starczyło tylko na odnowienie fasady i remont dachu w 2022 roku, ale wtedy jeszcze nie było widać owych groźnych pęknięć na sklepieniu.

Niestety, przy okazji tamtego remontu “udało się” też coś skutecznie popsuć. W celu budowy ogrodzenia spiłowano bowiem okoliczne drzewa, które zawsze stanowiły nieodłączną część pejzażu historycznego tej świątyni i nie zasadzono nowych. UNESCO bardzo takich działań nie lubi i z tego powodu cerkiew w Murowance może jeszcze długo nie awansować z jego “listy wstępnej”.

Czy państwo białoruskie zamierza w ogóle ratować ten zabytek? Miejmy nadzieję, że tak. I poniekąd będzie to test na to, czy władze w Mińsku w ogóle zachowały jeszcze jakąkolwiek niezależność od Moskwy przynajmniej w sferze kultury.

Niektórzy podejrzewają jednak, że cerkiew w Murowance może zostać celowo skazana na zagładę z przyczyn ideologicznych. Jest bowiem naocznym dowodem na historyczne związki białoruskiego prawosławia z cywilizacją łacińską i na głębokie przenikanie się kultur na dawnych Kresach, a to Patriarchat Moskiewski i szowiniści z Kremla najchętniej całkowicie wymazaliby z historii.

Zobacz także: Zabytkowy dwór runął na oczach turystów! Ostatni lokator odfrunął…

KAS

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Zabytkowy dwór runął na oczach turystów! Ostatni lokator odfrunął… Znaleźli tajną komnatę zamurowaną od 350 lat! Kryje wejście do lochów ze złotem? Rosjanin kupił Pałac Radziwiłłów za 30 dolarów! Drugi staranowali wozem z gnojem… (FOTO) Po 75 latach Ukraińcy odbili z rąk Rosjan… krzesło. Ale kto na nim siedział! Gdzie polski król polował i sowiecki kołchoźnik balował. Komu pałac, komu?