Dlaczego Piłsudski

Mamy dziś 153. rocznicę urodzin Józefa Piłsudskiego (Komendanta – tak jak mówili ci, którzy chcieli podkreślić swój związek z legionową tradycją). Wielu miał wrogów za życia, teraz pomniejsza się jego rolę w inny sposób – zestawiając go w szeregu innych „ojców niepodległości”. Dla mnie jednak Józef Piłsudski jest z tymi postaciami niezestawialny – pisze Robert Czyżewski, historyk i dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie.

Jego lewicowość to radykalne odrzucenie władzy zaborców (Rosji przede wszystkim) i szukanie w kraju sił społecznych, które mogłyby cofnąć sto lat historii. Być może gdyby nie Wielka Wojna 1914-18, Piłsudski przez całe życie byłby tylko terrorystą-emigrantem. Być może, gdyby nie przypadek, stałby się jednym z zapomnianych poległych bohaterów rewolucji 1905-06 roku.

Mimo deklarowanego socjalizmu, tkwił emocjonalnie w I Rzeczpospolitej, a jego idea federacyjna to próba utrzymanie jej ziem w całości. Między innymi za to tak bardzo go szanuję. Cenię też polską myśl powstańczą, a Józef Piłsudski jest jej nieodrodnym synem, więcej – jest jej kwintesencją.

Dziś – w ramach urządzania kijowskiego mieszkania – powiesiłem na ścianie jego portret.

Kto, jak on – nasz brygadier Piłsudski,Polskę w sercu, śmierć w tornistrze nosił,
Kto, jak on, tak u Boga wyprosił,
By stąd odszedł najeźdźca kałmucki?
Kto, jak on, tak się z Bogiem targował
Pod Łowczówkiem, z krzywą szablą w ręku,
O tę Polskę, pełną krwi i jęku,
O tę Polskę, którą wróg rabował?
Kto, jak on? Pamiętajcie to imię,
Co z tęsknoty do Polski wyrosło,
Gdy wróg deptał Ją z butą wyniosłą,
Całą w ogniu stojącą i w dymie.
Ten żołnierski wysiłek nadludzki
Wy swym dzieciom w kolebkach przekażcie,
Bo, jak w burzy kapitan na maszcie,
Stał dziś w Polsce brygadier Piłsudski.

Robert Czyżewski

Tekst pochodzi z profilu Autora na Facebooku

Ilustracja: Fragment obrazu Wojciecha Kossaka „Piłsudski na kasztance”, 1928

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: