„Szlakiem Narbutta”

Piosenki: „ U Bauera” i „Czerwone jabłuszko”, których teksty znajdują się w opracowaniu Kazimierza Krajewskiego pt. „Szlakiem Narbutta”, rodzina piszącego tą refleksję  „przywiozła” w 1945 r., na Ziemię Lubuską z miejscowości Łancew Ług powiat Baranowicze województwo Nowogródzkie.

„Za pierwszego Sowieta” w Łancew Łogu działała polska konspiracja, o czym znajdziemy wiadomości w opracowaniu Rafała Wnuka. Działała również za okupacji niemieckiej i „za drugiego Sowieta”, ale oprócz krótkiego artykułu, nie ma na ten temat stosownych opracowań.

Wydawany na Ziemi Lidzkiej konspiracyjny biuletyn Armii Krajowej „Szlakiem Narbutta”mógł docierać na południe Okręgu AK Nowogródek, lub co najmniej mogli z niego korzystać wydawcy nieznanego z tytułu biuletynu w Obwodzie Baranowicze ppor. Bućkowski i Helena Jaroszewiczówna „Hela”.

Opracowanie Kazimierza Krajewskiego jest swego rodzaju suplementem do „Okręgu AK Nowogródek w dokumentach” z serii „Dopalanie Kresów”.

W trudnych warunkach okupacyjnych ukazywały się na Kresach polskie pisma konspiracyjne, które podtrzymywały na duchu represjonowaną ludność i pododdziały zbrojne polskiej partyzantki.

Autor opracowania przedstawił genezę konspiracyjnej prasy: „Świt Polski”, „Polak w walce”, „Sprawy Polskie”, „Szlakiem Narbutta” .

Upamiętnił niezłomnych pracowników: – Stanisław Wawrzyńczyk „Ligenza”, – Czesław Zgorzelski „ Rafał”, „Zbigniew”, – ks. Giedymin Pilecki „Długosz”, – Jerzy Kostrowicki „Dymitr”, – Włodzimierz Chyliński „Anatol”, – Edward Oziembło „Ludwik”, – plut. Bandrowski „Boruta”, – Jerzy Wroński „Stopa”, „Janosik”, – ppor Józef Raubo „Zenit”, – Genowefa i Jadwiga Kucejkówny, – Wacław Grygielewicz „Mamut”, – Witold Wróblewski „Dzięcioł”, – plut. Franciszek Załuski „Socha”, – kpr. Michał Rzuchowski „Łabędź”, „Szary”, – Zdzisław Sierko „Zdziś”, – Regina Gieysztor „Hajduczek”, – Mieczysław Pujdak „Krak”, – Irena Trocka „Renata”, – Ewa Jacuńska „Ewa”, – Władysław Tupko „Wicher” i wielu innych…

W „Szlakiem Narbutta” wydawanym w II batalionie 77 pp AK, znalazły miejsce anegdoty, artykuły – relacje ze zbrojnej działalności, „kwestie kobiece”, humor żołnierski, piosenki partyzanckie, oraz artykuły demaskujące perfidię aliantów – Winstona Churchilla, który łamał postanowienia Karty Atlantyckiej.

W jednym z numerów „Świtu Polski” opisano akcję AK Obwodu Stołpce na żandarmerię w Iwieńcu – „Powstanie Iwienieckie” i, późniejszą likwidację jej szefa Carla Sawinola. Uczestnik tamtych wydarzeń Jan Józef Kuźmiński „Tank” twierdzi jednak, że Sawinola wcale nie zginął, ale wojnę przeżył…

W lutym 1945 roku „Szlakiem Narbutta” zamieściło nekrolog śmierci „Krysi” , „Mściciela” por. Jana Borysewicza, zabitego przez bolszewików 21 stycznia pod Kowalkami.

„Szlakiem Narbutta” Kazimierza Krajewskiego składa się z dwóch części: pierwszej, mającej charakter naukowego historycznego spojrzenia na działalność propagandowo – informacyjną Komendy Nowogródzkiego Okręgu AK i drugiej w której autor przedstawił ocalone konkretne numery i żołnierskie piosenki.

Cenne opracowanie Kazimierza Krajewskiego wypełnia historyczną „białą plamę” czasów okupacji sowieckiej i niemieckiej na Polskich Kresach. Obok prekursorskich wiadomości, na pewno znajdziemy wiele po raz pierwszy prezentowanych zdjęć.

Stanisław Karlik

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: