Ulica Ity Kozakiewicz w Rydze!

Ulica Ity Kozakiewicz na osiedlu Darzciems w Rydze
Fot. facebook.com/ambplryga

W stolicy Łotwy Rydze w piątek, 19 stycznia, otwarto ulicę imienia polskiej działaczki, parlamentarzystki i prezes Związku Polaków na Łotwie Ity Kozakiewicz. To była postać monumentalna, a jej działalność procentuje do dziś – powiedziała ambasador RP na Łotwie Monika Michaliszyn.

Ulica Ity Kozakiewicz na osiedlu Darzciems w Rydze
Fot. facebook.com/ambplryga

Pamiątkowe tablice w języku łotewskim i polskim oraz tablicę z nazwą ulicy uroczyście odsłonięto na osiedlu Darzciems. W pobliżu znajduje się działająca od ponad 30 lat Polska Szkoła Średnia im. Ity Kozakiewicz.

Ita Maria Kozakiewicz urodziła się 3 lipca 1955 roku w Rydze. Jej ojciec Jerzy był Polakiem, zaś matka Rita – Łotyszką. W latach 1989–1990 Ita Kozakiewicz była pierwszym prezesem Związku Polaków na Łotwie. W 1989 została prezesem Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Polaków na Łotwie, powstałego w listopadzie 1988 roku. Również w 1988 roku związała się z Łotewskim Frontem Ludowym, działającym na rzecz odrodzenia narodowego, autonomii, a następnie niepodległości Łotwy.

Swoją karierę polityczną zaczynała w 1989 roku, startując w wyborach do Rady Najwyższej Związku Sowieckiego z okręgu Jēkabpils. W wyborach 1990 roku wybrano ją w skład Rady Najwyższej Republiki Łotewskiej, jako reprezentantkę okręgu wyborczego w Jēkabpils. Zasiadała w Prezydium Rady Najwyższej Republiki Łotewskiej i była przewodniczącą Komisji do Spraw Praw Człowieka, w ramach której angażowała się w sprawy istotne dla przedstawicieli mniejszości narodowych.

Dzięki jej działaniom Ity Kozakiewicz Polacy jako pierwsza grupa mniejszościowa opowiedzieli się za niepodległością Łotwy i zaangażowali w walkę o wolność tego państwa. Przyznano jej nagrodę „Kobieta Łotwa” jako pierwszej i jedynej kobiecie w dziejach niepodległego państwa łotewskiego.

Ita Kozakiewicz zginęła tragicznie 28  października 1990 roku we włoskiej Gaecie, w falach Morza Tyreńskiego, w czasie kąpieli. Wracała z konferencji pod hasłem „Kraj – Emigracja”, na której po raz pierwszy Polacy ze Związku Sowieckiego spotkali się z rodakami z różnych zakątków świata. Została pochowana na Cmentarzu św. Michała w Rydze.

Pamięć o Icie Kozakiewicz jest wciąż żywa w łotewskim społeczeństwie. Jej imieniem nazwane zostało Łotewskie Stowarzyszenie Towarzystw Mniejszości Narodowych. Jest też patronką polskiej szkoły w Rydze, nad której odrodzeniem aktywnie pracowała w latach 1989–1990.

Polska Szkoła Średnia im. Ity Kozakiewicz na osiedlu Darzciems w Rydze
Fot. facebook.com/ambplryga

Jej postaci poświęcono film dokumentalny pod tytułem „Ita” (autorzy: Nora Ikstena, Harijs Beķeris), a także publikację Armandsa Melnalksnisa „Zvaigznei tikai stunda” (2004; wydanie polskie „Tylko jedna godzina dla gwiazdy”, 2007).

Jesienią ubiegłego roku do kin na Łotwie wszedł film oparty o historię Ity Kozakiewicz pt. „Mana brīvība” („Moja Wolność”).

Ita Kozakiewicz została w roku 2001 pośmiertnie odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi RP.

„To była wybitna postać, która zasłużyła się środowisku polskiemu na Łotwie, relacjom między Polską a Łotwą, a także samej Łotwie. Kozakiewicz była wielką wojowniczką o wolność, […] która pokazywała, że można walczyć z imperium zła, że można się go nie bać, a wiadomo, że czasy były wtedy znacznie bardziej niespokojne. Nikt nie wiedział, że imperium zła upadnie i że ta sytuacja geopolityczna się zmieni, dlatego wymagało to od niej wielkiego hartu ducha, przekonania i wiary, że warto walczyć o takie wartości jak prawa kraju do samostanowienia, do wolności. Myślę, że to bardzo aktualny temat również obecnie, gdy nasi bracia na Ukrainie walczą o swoją wolność przeciwko de facto imperium zła, które w jakiś sposób się przepoczwarzyło”

– podkreśliła ambasador RP w Rydze Monika Michaliszyn.

Ambasador RP na Łotwie Monika Michaliszyn
Fot. facebook.com/ambplryga

Obecny prezes odrodzonego dzięki Icie Kozakiewicz Związku Polaków na Łotwie Pēteris Dzalbe wspominał, że

„jeździła ona po wszystkich oddziałach, żeby ludzie, którzy mają polskie pochodzenie, są Polakami, wspólnie znów przyszli do Związku”.

Zaznaczył, że organizacja od dawna starała się o to, by w Rydze nadano imię Ity Kozakiewicz jednej z ulic.

RES na podst. Ambasada RP w Rydze

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Uroczyste otwarcie Polskiego Ośrodka im. św. Jana Pawła II w Rydze Łotwa zgłosiła do Oscara film o Icie Kozakiewicz! Na Łotwie odradza się polskie harcerstwo!