W poszukiwaniu kresowej architektury. Lida

Lata 30. XX wieku to rozkwit funkcjonalizmu w polskiej architekturze. Do dziś w wielu miasteczkach zachodniej Białorusi zachowały się obiekty zbudowane przez polską administrację na terytoriach wschodnich województw II Rzeczpospolitej. Jednym z takich miejsc jest Lida.

Z portalem ispravda.ru przenosimy się w miejsca, gdzie przetrwały jedne z najbardziej różnorodnych kompleksów międzywojennej architektury polskiej na terytorium dzisiejszej Białorusi: są tam budynki mieszkalne oraz użyteczności publicznej – większość w modnym wówczas stylu zakopiańskim. Lida nie rozbudowała się wprawdzie na taką skalę jak Brześć, trzeba jednak pamiętać że była miasteczkiem powiatowym, a nie stolicą województwa.

Cała lidska międzywojenna architektura jest dość wyraźnie zlokalizowana. Najbardziej charakterystyczne budynki koncentrują się wzdłuż ulicy Mickiewicza i najbliższych okolic, tak jak np. ten trzypiętrowy budynek przy skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i Sowieckiej.

Kolejny budynek z tamtego okresu znajduje się naprzeciwko  dwóch pierwszych, przy ulicy Sowieckiej, ale na pierwszy rzut oka nie zwraca na siebie uwagi i z łatwością można go przeoczyć . Ale wystarczy na chwilę włączyć wyobraźnię – pisze autor artykułu na ispravda.ru, aby uzmysłowić sobie jak wyglądał budynek z 1930 roku bez dekoracji w stylu „chruszczowki”.

Z ulicy Sowieckiej skręcamay w Mickiewicza. Z tej perspektywy wygląda ona obiecująco ….

Największy kompleks budynków z okresu międzywojennego skoncentrowany jest w okolicy dzisiejszego parku kultury i odpoczynku. Tak ulica Mickiewicza wygląda w tym miejscu. Park z prawej strony.

Budynek poczty z 1930 roku ….

Koniecznie trzeba zajść do środka budynku. W hali głównej, doskonale oświetlonej  z góry, wokół ułożono mozaikę o tematyce historycznej.

Następny budynek za pocztą – siedziba “Biełgostrachu” – państwowego ubezpieczyciela.

A tuż za nim kolejny przykład architektury czasów II Rzeczpospolitej. Dawny budynek gimnazjum im. Karola Chodkiewicza, w której dziś mieści się uczelnia pedagogiczna. W czasie okupacji znajdowała się tu niemiecka komendantura.

A tak wyglądało ona na pocztówce z lat  30.

Naprzeciwko kompleksu budynków użyteczności publicznej, pozostałości z tzw. kolonii urzędniczej, w której mieszkała miejscowa polska administacja. To jeden z nich, tzw. “Dom starosty”. A tak wyglądał kiedyś. Typowy budynek zaprojektowany przez inżyniera Jerzego Bejla popularny na Kresach. Na zdjęciu “egzemplarz” ze Słonimia.

W czasach sowieckich “Dom Starosty” zaczął pełnić funkcję urzędu stanu cywilnego.

ten sam budynek z boku…

Obok “Domu starosty”, znajduje się typowy budynek mieszkalny dla czterech rodzin.

Autorem projektu budynku był architekt Teodor Bursche. Wcześniej zrealizował podobne projekty w Pińsku, Równem i Łucku. Do 1939 roku mieszkały tu rodziny wicestarosty, sędziego, naczelnika policji. Wszyscy zostali zesłani do Kazachstanu

Kolejny budynek – pozostałość kolonii urzędniczej. Dom zaprojektowany na dwie rodziny

Tu oryginalny projekt

 Dom dla dwóch i czterech rodzin w jednym kadrze. Dalej, w głębi parku znajduje sie “Dom starosty”.

Jeszcze jeden, ważny budynek z czasów polskich znajduje się zaraz obok byłego gimnazjum, dzisiejszego liceum pedagogicznego, na ulicy Kirowa.

W latach międzywojennych to szkoła powszechna im. Narutowicza, a ściślej – kompleks szkół Nr.1 – w lewym skrzydle budynku i Nr.2 w prawym skrzydle.

Ten sam budynek na zdjęciu z lat 30.

Szkoła Nr 1 została pobudowana w 1928 roku

Prawe skrzydło budynku z 1929 roku.

 i dziedziniec …Naprzeciwko polskiej szkoły mieści się Dom Polski

Dom przy ulicy 7 listopada, typowy budynek mieszkalny w stylu zakopiańskim. Mieszkał w nim powiatowy doktor z rodziną.

 Róg prospektu Pobiedy i ulicy MickiewiczaOprócz przedstawionych wyżej budynków, w Lidzie zachował się drewniany kościół w 1933 roku, kaplica cmentarna z 1930 i kilka innych budynków przy ulicy Lenińskiej, oraz dwa odbudowane domy kompleksu “kolonii urzędniczej”.

Kresy24.pl za /ispravda.ru/darriuss.livejournal.com