• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 20 Sty 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Historia i Wspomnienia

Nazywali ją Polaczka

05 Maj 2014 Historia i Wspomnienia 0 comments

Maria Brzecka i Józef Kondratowicz z synem Józefem

Maria Brzecka i Józef Kondratowicz z synem Józefem

Dwudziesty wiek okazał się dla mieszkańców Europy fatalny. Nie ma chyba narodu, który nie ucierpiałaby z powodu albo komunistycznej, albo faszystowskiej dyktatury. Tragiczne karty dwudziestowiecznej historii są zapisane również losami Polaków z Kresów.

Ucząc się historii, sięgamy po podręczniki, materiały archiwalne, zwracamy się do autorytetów naukowych. Są ich tysiące, a każdy ma własne spojrzenie na przeszłość, własną jej interpretację. Jednak o tym, jak było naprawdę, mogą powiedzieć tylko świadkowie, ci, którzy przeżyli dane wydarzenia. Historia narodu poprzez losy rodzin – pod takim hasłem w 2011 roku został zrealizowany projekt badawczy żytomierskiego Domu Polskiego w miasteczku Dowbysz (obwód żytomierski).


Trudno sobie wyobrazić, że w tej małej miejscowości żyje tyle rodzin o tak niezwykłych losach. Historie, które chcemy zaprezentować, opowiadali sami ich bohaterowie lub ich dzieci i wnuki. Jesteśmy przekonani, że tylko w taki sposób – poprzez dzieje konkretnego człowieka, można poznać i zrozumieć historię własnego narodu. Pierwsza historia zaczyna się w niewielkim miasteczku Jednoroszek, gdzie w 1902 roku przyszła na świat Maria Brzecka. Jej dzieciństwo i młodość upłynęły w Polsce.

W drugiej dekadzie XX wieku panna Maria w poszukiwaniu lepszego życia wyjechała do Francji, gdzie zamieszkała w Paryżu. Początkowo pracowała jako szwaczka. Wkrótce jednak dzięki temu, że Bóg obdarzył ją pięknym głosem, a i znała sporo polskich piosenek, została zaproszona do pracy w paryskim teatrze. We Francji spotkała swego przyszłego męża – Józefa Kondratowicza. Pochodził z Białorusi, z polskiej rodziny. W Paryżu pracował w Wydziale Kultury i Sztuki w urzędzie miasta. W niedługim czasie pobrali się. Małżeństwo doczekało się czworga dzieci – Aurelii, Jadwigi, Józefa i Mariana. Kiedy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa – Francuzi zaczęli organizować grupy wsparcia oporu wobec okupantów, tzw. Maki.


Józef Kondratowicz sympatyzował z tą organizacją. Jego żona też pomagała Francuzom: kupowała dla nich lekarstwa, ukrywała partyzantów, pomagała utrzymywać kontakty między francuskimi, białoruskimi, rosyjskimi i hiszpańskimi patriotami. Aurelia, córka pani Marii, wyszła za mąż, by uniknąć wywiezienia na roboty do Niemiec. Syn Kondratowiczów Józef też przyłączył się do antyfaszystowskiego ruchu. Po wojnie rodzina Józefa z Homla zaczęła aktywnie korespondować z Kondratowiczami. Ci w końcu zdecydowali się na przeprowadzkę na Białoruś.

Jesienią 1953 roku przyjechali z dwojgiem dzieci do rodzinnej wsi Józefa nieopodal Homla. Ale sowiecka rzeczywistość okazała się gorzka, rodzina z trudem adaptowała się do miejscowych warunków. Maria Brzecka i Józef Kondratowicz z synem Józefem Józef wkrótce umarł. Maria została z dwójką dzieci bez środków do życia. Po jakimś czasie spotkała na swojej drodze wdowca Fedora Alechnowicza, który mieszkał z córkami w Dowbyszu na Ukrainie. W 1955 roku Maria zamieszkała z dziećmi i nową rodziną na Polesiu. Mieszkańcy Dowbysza do dziś pamiętają ją jako osobę uczciwą i pobożną. Mało kto wiedział, jak ma na imię. Nazywano ją po prostu „Polaczka”, bo rozmawiała tylko po polsku, ukraińskiego nie znała w ogóle.

Drugi mąż Marii, Fedor, pracował jako ochroniarz w różnych instytucjach. Ona zaś zarabiała na życie jako szwaczka. Z czasem okazało się, że jest w stanie prowadzić także katechezy z dziećmi i przygotowywać je do pierwszej spowiedzi. Wieczorami dzieci przychodziły do Marii, gdzie uczyły się modlitw po polsku i podstaw religii katolickiej. Z powodu zamkniętych świątyń sama też czasami udzielała dzieciom chrztu świętego. Dzieci pani Marii wyrosły na szanowanych i pobożnych ludzi. Syn Marian ukończył Żytomierski Instytut Pedagogiczny. Biegle mówił w języku niemieckim i francuskim. Córka Jadwiga pracowała w przedszkolu jako kucharka. Obecnie w Dowbyszu mieszka jej córka Maria (wnuczka Marii Brzeckiej), która opowiedziała tę historię – o tragicznym losie jednej z tysięcy polskich rodzin.

DP w Żytomierzu

Słowo Polskie/kwiecień 2014 str.5

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

15 września w Historii Kresów 12 września w Historii Kresów 29 maja w Historii Kresów
Tagi: archiwum I wojna światowa II wojna światowa Kondratowicz obraz Paryż Polak rodzina Rzym teatry na Kresach wojna Żytomierz
  • Tags
  • archiwum
  • I wojna światowa
  • II wojna światowa
  • Kondratowicz
  • obraz
  • Paryż
  • Polak
  • rodzina
  • Rzym
  • teatry na Kresach
  • wojna
  • Żytomierz

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
MSZ Rosji przedstawia Białystok jako część ZSRS

MSZ Rosji przedstawia Białystok jako część ZSRS

Rosyjscy turyści pobili polskiego misia

Rosyjscy turyści pobili polskiego misia

Litwa nie spełni prośby białoruskiej opozycji - w sprawie kluczowej dla kształtowania samoświadomości Białorusinów

Litwa nie spełni prośby białoruskiej opozycji - w sprawie kluczowej dla kształtowania samoświadomości Białorusinów

Wyciekły nagrania, na których słychać jak wiceszef białoruskiego MSW każe okaleczać i zabijać protestujących

Wyciekły nagrania, na których słychać jak wiceszef białoruskiego MSW każe okaleczać i zabijać protestujących

Polski biegun ciepła i Okopy Świętej Trójcy (Fragment książki Tomasza Grzywaczewskiego "Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej")

Polski biegun ciepła i Okopy Świętej Trójcy (Fragment książki Tomasza Grzywaczewskiego "Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej")

Rosyjskie władze na Krymie wystawiły pod młotek kolejny zakład produkcji win

Rosyjskie władze na Krymie wystawiły pod młotek kolejny zakład produkcji win

Ile naprawdę ludzi zmarło na Białorusi z powodu Covid-19

Ile naprawdę ludzi zmarło na Białorusi z powodu Covid-19

W Warszawie została odsłonięta wystawa „Upadek Imperium. Czas polsko-litewskiej współpracy”

W Warszawie została odsłonięta wystawa „Upadek Imperium. Czas polsko-litewskiej współpracy”

Bośnia postawiła warunki zwrotu Ukrainie złotej ikony z Ługańska. Reakcja MSZ Ukrainy

Bośnia postawiła warunki zwrotu Ukrainie złotej ikony z Ługańska. Reakcja MSZ Ukrainy

Obronić niepodległość – Wilno 1991 (NASZ FILM)

Obronić niepodległość – Wilno 1991 (NASZ FILM)

Najnowsze
20 Sty
Ukraina

Zapadły wyroki wobec aktywnych uczestników protestów w Nowych Sanżarach w lutym ubiegłego roku

20 Sty
Białoruś

Analiza potwierdziła, że osobą na nagraniach ujawnionych przez białoruskich aktywistów jest przewodniczący KGB Białorusi

20 Sty
Rosja

Na Krymie z kranów popłynęła woda z amoniakiem

20 Sty
Ukraina

Na poligonie w obwodzie lwowskim doszło do poważnego wypadku. Kilkunastu żołnierzy rannych

20 Sty
Białoruś

Na Białorusi zatrzymano Polkę, działaczkę ZPB z Lidy

20 Sty
Białoruś

“Włożyli mi worek na głowę, bili i gwałcili milicyjną pałką”. W Mińsku rozpoczął się proce o pobicie OMON-owca

20 Sty
Ukraina

Przewodniczącego Sądu Konstytucyjnego Ukrainy nie wpuszczono do pracy. Ponowną próbę podejmie jutro

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja

Drogi Użytkowniku,

w związku z obowiązywaniem Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) przypominamy podstawowe informacje z zakresu przetwarzania danych dostarczanych przez Ciebie podczas korzystania z naszej strony. Zamykając ten komunikat (kliknięcie w przycisk "Przejdź do serwisu") oświadczasz, że zapoznałeś się z treścią Polityki Prywatności i zgadzasz się na wskazane w wymienionym dokumencie działania.

Przejdź do serwisu