• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 05 Mar 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Archiwum Kresowe
Stołpce

Józef Jan Kuźmiński, „Z Iwieńca i Stołpców do Białegostoku”

08 Mar 2013 Archiwum Kresowe, Iwieniec, Stołpce 2 comments

Okładka  i tytuł książki  są wymowne, dla zainteresowanych  mogą trafnie  sugerować treść!

 

Nieliczni znają Autora?

Józef Jan Kuźmiński, urodził się  w 1925 r., w budynku k. dworca PKP we Wrześni w Wielkopolsce.  Można powiedzieć, „gdzie Rzym, a gdzie Krym”, co Wielkopolanin może mieć wspólnego z Kresami?

Jan Józef Kuźmiński z żoną i wnuczką. Fot. ze zbiorów autora

Stwierdzenie takie jest mylne, urodzenie to bardzo ważny „epizod”, ale o „kształcie osobowości” świadczą korzenie rodzinne.

Rodzina Józefa Jana Kuźmińskiego jest par excellence Kresowa! Ojciec urodzony w guberni Mińskiej, szkołę średnią ukończył w Szawlach na Litwie, a z uwagi na carskie „embargo” musiał studiować medycynę w Moskwie a nie w Warszawie.

Rodzina mieszkała najpierw w Sielizarowie guberni Twerskiej, a później w Twerze. „Rodzina ojca to byli myśliwi, mieli małą psiarnię – cztery psy myśliwskie.  Kiedy dziadek zmarł, jego pies położył się przy nim na grobie i po dwóch tygodniach zdechł”.

Podczas I wojny światowej  ojciec był zmobilizowany do armii carskiej, później do bolszewickiej. W 1923 r., powrócił do Polski, i po ślubie z nauczycielką z Prużan Janiną Krzysztoń z Krakowskiego, zamieszkali w Stołpcach, gdzie dr Jan Kuźmiński był lekarzem powiatowym.

Józef Jan Kuźmiński wychowywał się w Stołpcach i Iwieńcu, gdzie po śmierci ojca w 1929 r., pracowała w szpitalu jego matka.

„Z Iwieńca i Stołpców do Białegostoku”  to książka – swego rodzaju dzienniczek, w którym autor opisał  swój przedwojenny pobyt w powiatowym miasteczku Stołpce i Iwieńcu, który w czasie wojny sowieckie władze okupacyjne uczyniły powiatem.

W obu przypadkach autor wymienia nazwiska wielu znamienitych obywateli obu społeczności oraz ważne epizody i wydarzenia z życia miasteczek.

Prawdopodobnie nigdy byśmy nie znali wydarzeń 17 września 1939 r., w Iwieńcu i „ oporu polskiej młodzieży w Stołpcach”.

O ile bylibyśmy ubożsi o fakty polskiej konspiracji w Puszczy Nalibockiej i  fakty Powstania Iwienieckiego 19 czerwca 1943 r.

Pracując w charakterze sanitariusza w iwienieckim szpitalu „pod ręką”  dyrektora  dr. Bohdanowicza z Wilna, przechodził swego rodzaju inicjację  realiów życia codziennego w warunkach okupacji.

Znamienne były słowa dyrektora do młodego sanitariusza: „ Jeżeli pan chce być w przyszłości lekarzem – proszę pamiętać o tym, że dla prawdziwego lekarza nie ma nacji, religii, rasy a jest człowiek potrzebujący pomocy”.

Jak się niejednokrotnie przekonamy z lektury, było to chyba motto i drogowskaz  na całe życie dla  późniejszego p. Doktora.

Po polskim powstaniu zbrojnym 19 czerwca 1943 r., wraz z rodzoną mamą i iwieniecką młodzieżą autor „poszedł do polskiej partyzantki w Puszczy Nalibockiej”. To chyba jeden z niewielu przypadków, aby  w walce o Polskę Syn walczył wspólnie  z Matką!

W partyzantce  Jan Józef Kuźmiński , cały czas pełnił  funkcję sanitariusza, która niejednokrotnie była de facto funkcją lekarza.

Z książki dowiemy się o wydarzeniach niemieckiej blokady Puszczy Nalibockiej i o  losach autora. Dowiemy się kto zginął, kto przeżył i jakie było ordre de Bataille polskiej partyzantki.

Można zauważyć, że  książka w pewnym sensie uzupełnia się z „Partyzantami trzech puszcz” Adolfa Pilcha. Zarówno jeden jak i drugi byli żołnierzami – partyzantami Batalionu Stołpecko – Nalibockiego Armii Krajowej na Nowogródczyźnie,  obaj opisali implikacje lokalne polskiej partyzantki.

Jan Józef Kuźmiński przedstawił faktograficznie i bez komentarza tragiczne losy Zgrupowania  i niejednokrotnie losy  poszczególnych żołnierzy  – polskich partyzantów.

Po  przedostaniu się do Warszawy i walce w Powstaniu Warszawskim, polskie partyzanckie Zgrupowanie Kampinoskie, zostało rozbite przez Niemców  29 września  1944 r., w bitwie pod Jaktorowem.

Od tego momentu losy autora są podobne do losów  Wacława Nowickiego z Naliboków, autora  „Żywych ech”, który również został wywieziony do obozów pracy przymusowej w III Rzeszy Niemieckiej.

Znamienne jest powojenne spotkanie   Jana Józefa Kuźmińskiego  z Niemcem z Iwieńca, od którego kupował  granaty – „dwa jajka za granat”.  Obdarowany  przez autora żywnością, „Niemiec  poszedł z płaczem”.

W drugim rozdziale książki pt. “Po wojnie”,  Autor opisał  powojenne losy w  Polsce Ludowej. Pomimo szykan  i usunięcia z uczelni,  w 1955 r., jako absolwent pierwszego rocznika ukończył Białostocką Akademię Medyczną i został lekarzem. Odznaczony jest Krzyżem Walecznych z Londynu, Krzyżem Armii Krajowej, Polska Swojemu Obrońcy, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim. Od 1990 r. należy do Światowego Związku  Żołnierzy Armii Krajowej.

Wydaje się, że książka napisana w 1993 r., jest jednym z ważniejszych źródeł  historycznych na temat walki zbrojnej  Polaków podczas II wojny światowej na  Nowogródczyźnie.

Szkoda, że nie  jest powszechnie dostępna w bibliotekach w Kraju!

Stanisław Karlik

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Brak powiązanych wiadomości

Tagi: Białystok Bohdanowicz historia Kresów Wschodnich III Rzesza Niemiecka Iwieniec Jaktorów Kresy Wschodnie Krym Kuźmiński Mińsk Moskwa Naliboki Nowicki Pilch Polacy na Białorusi Polacy na Kresach Prużana Puszcza Nalibocka Rzym Stołpce Szawle Twer Warszawa Wilno Września
  • Tags
  • Białystok
  • Bohdanowicz
  • historia Kresów Wschodnich
  • III Rzesza Niemiecka
  • Iwieniec
  • Jaktorów
  • Kresy Wschodnie
  • Krym
  • Kuźmiński
  • Mińsk
  • Moskwa
  • Naliboki
  • Nowicki
  • Pilch
  • Polacy na Białorusi
  • Polacy na Kresach
  • Prużana
  • Puszcza Nalibocka
  • Rzym
  • Stołpce
  • Szawle
  • Twer
  • Warszawa
  • Wilno
  • Września

2 komentarzy

  1. Barbara
    10 marca 2013 o 22:06 Odpowiedz ↓

    Szanowny Panie Stanisławie,

    Bardzo, bardzo dziękujemy za przypomnienie niezwykłego Sanitariusza ze Zgrupowania Stołpecko Nalibockiego i lekarza w czasach powojennych. Bez względu na narodowość, udzielał pomocy wszystkim na polu bitwy, swoim i nieprzyjaciołom,tak nakazywał kodeks etyczny i przysięga lekarska: ….”Będę stosował zabiegi lecznicze wedle mych możności i zdolności ku pożytkowi chorych, broniąc ich od uszczerbku i krzywdy”…… Bardzo skromnego, przez to wielkiego i oddanego rodzinie , ludziom. Książka również dla nas, jest bezcennym darem i wartością po minionej epoce. Trwa do póki żyje człowiek i pamięć o Nim.

  2. Назаранка Людміла Стоўбцы
    16 października 2014 o 11:21 Odpowiedz ↓

    Я працую ў гімназіі ў Стоўбцах. Напрацягу 10 гадоў мы з вучнямі збіраем звесткі аб гісторыі адукацыі ў Стоўбцах. Плануем адкрыць музей гісторыі сваёй гімназіі. Дзякую сайту за новыя звесткі аб польскай гімназіі №923 імя Тадэвуша Галоўкі. Любое ўпамінанне аб польскай гімназіі ў Стоўбцах для нас важна. Кожны чалавек, лёс якога звязаны з Стоўбцамі,нам цікавы. Калі каго, як і нас, хвалюе гэты гістарычны перыяд, магу прадаставіць матэрыял, які сабраны тут у Беларусі: мноства фотаздымкаў і ўспамінаў. Спадзяюся на супрацоўніцтва і дзякую за памяць… Людміла

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Łukaszenka chce, by dzień agresji ZSRR na Polskę był świętem narodowym Białorusi

Łukaszenka chce, by dzień agresji ZSRR na Polskę był świętem narodowym Białorusi

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Sekretarz generalna Amnesty International podziękowała publicznie za rozmowę bliskiemu współpracownikowi Nawalnego. Ale on z nią nie rozmawiał i jej nie zna

Sekretarz generalna Amnesty International podziękowała publicznie za rozmowę bliskiemu współpracownikowi Nawalnego. Ale on z nią nie rozmawiał i jej nie zna

Пшемислав Журавський вель Граєвський: Чи поняття «Креси» сьогодні потребує уточнення і дискусії? (II)

Пшемислав Журавський вель Граєвський: Чи поняття «Креси» сьогодні потребує уточнення і дискусії? (II)

Szefowie dyplomacji Estonii, Łotwy i Litwy wzywają gruzińskie władze do dialogu z opozycją

Szefowie dyplomacji Estonii, Łotwy i Litwy wzywają gruzińskie władze do dialogu z opozycją

"Kurier Wileński": Po co nam Wyklęci

"Kurier Wileński": Po co nam Wyklęci

Najnowsze
04 Mar
Azja i Zakaukazie

Rosyjski MSZ o sytuacji w Armenii: To wewnętrzna sprawa państwa

04 Mar
Rosja

Sekretarz generalny NATO: Rosja nie odważyłaby się na okupację Krymu, gdyby Ukraina była w NATO

04 Mar
Azja i Zakaukazie

Wilno i Tallinn z uwagą obserwują sytuację w Gruzji

04 Mar
Rosja

Niemiecki przedsiębiorca został ukarany za złamanie sankcji wobec Rosji

04 Mar
Azja i Zakaukazie

Wizz Air wznawia loty do Gruzji

04 Mar
Rosja

Premier Słowacji przeprasza wszystkich Ukraińców za swój żart o przekazaniu Rosji Zakarpacia

04 Mar
Region Bałtyku

„Naftohaz”: Bardzo prawdopodobne, że Nord Stream 2 nie zostanie ukończony z powodu amerykańskich sankcji

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja