Iwienieccy harcerze

Kierownik szkoły powszechnej w Iwieńcu Bronisław Władysław Król, opisał ogólnie działalność iwienieckiego harcerstwa w latach XX. lecia międzywojennego w  książce pt. „Szkoła jako instytucja wychowawcza w środowisku małomiasteczkowym” .  Artykuł niniejszy jest próbą pewnego doprecyzowania, i przywrócenia pamięci  personalnej…

Naczelną zasadą wychowawczą iwienieckiej szkoły było wychowanie obywatela państwowca. Celowi temu były podporządkowane:

– wychowanie społeczno – obywatelskie

– wychowanie moralne

– wychowanie fizyczne

Drużyny harcerskie cieszyły się największym powodzeniem wśród młodzieży. Męska drużyna harcerska powstała w 1929 r. Wydaje się, że na stosunkowo późny start harcerstwa w Iwieńcu miały wpływ trudne warunki lokalowe szkoły.

Permanentny wzrost liczby dzieci i związane z tym warunki lokalowe wymusiły wybudowanie nowej szkoły, co nie było bez znaczenia dla realizacji pracy harcerskiej.

Iwienieccy harcerze rekrutowali się głownie z młodzieży szkolnej, ale i pozaszkolnej.

W 1937 r. drużyna męska liczyła 59 uczniów szkolnych i 10 absolwentów, a żeńska 70 harcerek. Ogółem w szkole było 562 uczniów.

Harcerze brali udział w zlotach oraz występowali jako organizacja w uroczystościach obchodzonych przez miejscowe społeczeństwo.

Starano się wyrabiać wśród młodzieży samodzielność, orientację, wytrwałość w pracy, obowiązkowość, szacunek dla starszych, karność, zamiłowanie do higieny itd.

Pracę realizowano w harcerskich zastępach i drużynach, którymi opiekowali się nauczyciele – instruktorzy.

Iwienieckich harcerzy było widać na uroczystościach z okazji: 11 XI, Powstania Listopadowego, Powstania Styczniowego, 1 II, Święta Morza, 19 III, Rocznicy KOP-u – 17 października, 12 V.

Harcerze witali owacyjnie Pana Prezydenta RP, który przybył do miasteczka 29 IX 1929 r., oraz bardzo uroczyście obchodzili żałobę narodową po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego 12 maja 1935 r. Posiadali w swoich aktach podziękowanie od P. Marszałkowej Piłsudskiej, za wysłany telegram w dzień śmierci Marszałka.

W dniu 12 – 18 V 1935 r. harcerze pełnili wartę honorową przy symbolicznym grobie Marszałka Józefa Piłsudskiego na placu przed cerkwią.

W iwienieckim harcerstwie były dwie siostry Ewa i Stanisława Matusewiczówny. Jedna pełniła w drużynie funkcję sekretarza, a druga skarbnika. Ubierały szare mundurki, na głowę zakładały bereciki, a na szyję krajki. „Jeździłyśmy na wycieczki i bawiłyśmy się w podchody zdobywając różne sprawności. W każdą niedzielę chodziłyśmy do naszego Białego Kościoła pw. Św. Michała”.

W 1935 r., iwienieccy harcerze brali udział w uroczystości pobrania ziemi na budowę kopca Marszałka J. Piłsudskiego w Krakowie. Uroczystość odbyła się przed Białym Kościołem, a p. Bronisław Władysław Król wyznaczył do pobrania ziemi harcerkę Helenę Chmielewską, która była córką Legionisty.

Iwienieckie harcerstwo prowadzili nauczyciele: Władysław Oskierko,  Gąsiewska, Stefan Jastrzębski. W 1937 r.. iwienieccy harcerze przebywali na obozie w Werkach k. Wilna. Na obozie przebywał Józef Kuźmiński, późniejszy partyzant “Tank”. Obóz wizytował  Władysław Oskierko. Drużynowym chłopców był prawdopodobnie  Werycho. Helena Chmielewska przebywała na obozach nad Mołczadzią,  nad J. Świteź i w Rogoźnie.

Z  Chorągwi Wileńskiej, często przyjeżdżała do Iwieńca “Nika” Weronika  Drożeniewska (wg Ilony Lewandowskiej  nazywała się Gojżewska), która w latach 1925 – 40  pełniła funkcję  instruktorki ZHP. Nie do przecenienia była rola Bronisława Władysława Króla – kierownika szkoły powszechnej  w Iwieńcu.

Wykorzystano:

– Bronisław Władysław Król, „Szkoła jako instytucja wychowawcza w środowisku małomiasteczkowym”. PIN, Warszawa 1938 r.

–  Ilona Lewandowska, “Harcerstwo jako organizacja antypaństwowa” s. 44-45. (W:) “Na poważnie” nr 5/6, wrzesień – październik 2012 r.

– Relacja p. Heleny Chmielewskiej

– Relacja p. Ewy Wielądek

Stanisław Karlik