• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 23 Sty 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Archiwum Kresowe
Naliboki

Holendernia

18 Cze 2012 Archiwum Kresowe, Naliboki 2 comments

Szanowny Panie Heniu, poprawiłem i skorygowałem, proszę przeczytać. Nasunęły się pytania

– w którym roku i w jakiej miejscowości zmarła Babcia Żurawiel?

– czy Pan Karniewicz też był leśnikiem?

Tak, w lasach należących do Radziwiłłów

– Czy Państwo Farbotkowie też mieszkali w Holenderni?

Nie, mieszkali w gajówce Śmiejno

– na czym polegała praca w sowieckim kołchozie?

Na ścinaniu drzew

– gdzie Państwo przebywali w Afryce, i jak tam się żyło?

Przez pierwsze dwa lata (1944-46) mieszkalismy w obozie Morogoro w Tanganice (teraz Tanzanja), w dżungli (ok. 150 km nazachód od portu Dar Es Salam a następnie w obozie Ifunda, położonym niedaleko miejscowosci Dodoma. Obozy były stosunkowo dobrze zorganizowane i zaopatrzone, miały szpitliki, kościoły albo kaplice, polskie szkoły powszechne, a w większych obozach jak Tengeru były także gimnazja i Licea.

– jakie były losy Babci Marii i Dziadka Bernarda?

Babcia i dziadek z ciocia Anią byli wywiezieni na roboty do Austrii. Po wojnie wrócili do Polski.

Gdyby Pan mógł, bardzo proszę odpowiedzieć, dobrze by było dowartościować tekst o te informacje. Pytań jest wiele, ale już takie wiadomości mają znaczenie, i na pewno będą bardzo ważne dla Polaków!

Pozdrawiam serdecznie, Stanisław Karlik – tekst poniżej.

HOLENDERNIA – gajówka w Puszczy Nalibockiej.

(losy rodziny Aleksandra Żurawiela raz rodzin Karniewiczów, Farbotków, Sadowskich – w latach 1940/ 48).

W Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich na temat Holenderni jest następujący zapis: ” Zaścianek szlachecki nad rzeką Bystrą pow. Oszmiański, 4 okr. adm., o 128 w. od Oszmiany, 6 dm., 51 mk.kat. (1866 r.).” Znaczy to, że miejscowość znajdowała się ok. 136 km od Oszmiany, a w sześciu ( 6 ) domach zamieszkiwało 51 osób wyznania katolickiego (1866 r. ). Obok zaścianka płynął kanał Szubino – Niemeński, który łączył m. Kleciszcze z Niemnem. Kanał na początku XIX w., pobudowała właścicielka Nalibok księżna Hohenlohe. Spławiano nim żelazo, które produkowano z rudy błotnej w piecach Kleciszcza i Rudni Nalibockiej. Czy do budowy kanału księżna sprowadziła Holendrów, i stąd nazwa zaścianka ? “Szubino” to słowo pochodzące od nazwy rzeczki Szubinki, która tam płynęła. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r., i po Traktacie Ryskim z 1921 r., w Holenderni znajdowała się gajówka, w której wraz z rodzinami zamieszkiwali leśnicy. W XX – leciu międzywojennym Puszcza Nalibocka słynęła z przemysłu drzewnego i myśliwstwa. Gajowym w puszczy był p. Aleksander Żurawiel ożeniony z Pauliną, córką Bernarda Grygorcewicza z Nalibok. Naprzeciwko domu rodziny Żurawielów zamieszkiwała rodzina Państwa Karniewiczów. Gajowi prowadzili gospodarkę leśną a corocznie w puszczy odbywały się polowania na grubego zwierza. Pan Aleksander pobudował dla rodziny dom w Lubczy n/ Niemnem. Niestety, nigdy w nim nie zamieszkali.

Teheran 1944 r. Paulina Żurawiel z synem Henrykiem przy grobie męża – ojca, p. Aleksandra Żurawiela

Wraz z agresją ZSRR na Polskę – 17 września 1939 r., wszystko się zmieniło. W lutym 1940 r., w czasie bardzo ostrej zimy, sowieci wywieźli “na Sybir” rodziny: Państwa Żurawielów – Aleksandra Żurawiela z żoną Pauliną oraz synami Heniem 4,5 lat i starszym Jurkiem, oraz bratem Michałem Żurawielem. Państwa Karniewiczów z synem Ziukiem 4,5 lat. Państwa Farbotków – Piusa Farbotko z żoną Lonią i córeczką Teresą. Ponieważ babcia Żurawiel była chora, zawieźli ją najpierw do szpitala w Nalibokach. Po wyzdrowieniu wróciła do Lubczy, do swoich synów, ale wraz ze stryjenką Jadwigą i trzema jej córkami – Stasią, Bronią i Teresą zostali wywiezieni następnym transportem. Wywieźli także kuzynkę rodziny Żurawielów , Eugenię Sadowską / Żenię / z synem Lutkiem i córką Marysią. Wszystkich wywożono “specjalnymi” pociągami ze stacji Stołpce.

Na pierwszym, Pan Aleksander Żurawiel stoi w „samym środku, za siedzącym z laską”. W grupie leśników jest p. Pius Farbotko, który stoi z „samego brzegu z prawej strony”. Zdjęcia zrobiono w 1932 r., najprawdopodobniej przy nadleśnictwie nad Jeziorem Kromań.

Rodziny Państwa Żurawielów i Państwa Farbotków “przebywały”w ZSRR razem – w jednym pasiołku, w rejonie miasta Gorki na północ od Wołogdy. Rodziny Państwa Karniewiczów, Państwa Sadowskich , babcia Żurawiel, stryjenka Jadwiga z córkami i kuzynka Eugenia (Żenia ) z dziećmi – “przebywały” w Kazachstanie. Babcia Żurawiel zmarła w Kazachstanie.

“Wybawienie” dla wielu Polaków, a tym samym dla P.P. Żurawielów, Karnowskich, Farbotków i Sadowskich przyszło w momencie wybuchu wojny Niemcy – ZSRR, 22 czerwca 1941 r. Z Armią Andersa rodziny ewakuowano najpierw do Krasnowodska nad Morzem Kaspijskim, a później statkiem do Pahlewi w Persji.

W 1944 r. zmarł w Teheranie p. Aleksander Żurawiel – gajowy z Holenderni w Puszczy Nalibockiej. Pozostało zdjęcie grobu ojca i klęczących przy nim – syna Henia i żony Pauliny.

W archiwum domowym rodzina przechowała dwa zdjęcia ojca w towarzystwie kolegów – leśniczych i gajowych z Puszczy Nalibockiej, które dzięki uprzejmości p. Henryka możemy zaprezentować “pro publico bono”.

Na drugim – zrobionym 1 lutego 1928 r. p. Aleksander Żurawiel jest trzeci z prawej strony, “ignorując” leżącego – na odwrocie jest dedykacja ! Jak nazywali się inni leśnicy – myśliwi, polujący wtedy w Puszczy Nalibockiej?

Rodzina Państwa Żurawieli, przechowała zdjęcie z Nalibok z 1932 r. Od strony lewej stoją – relacja w stosunku Pana Henryka Żurawiela: – ojciec Aleksander Żurawiel, ciocia Anna, – wujek Antoni Grygorcewicz – zabity przez partyzantów sowieckich 8 maja 1943 r. w Nalibokach, – wujek Stanisław Soroko. Siedzą: – mama Paulina Żurawiel c. Bernarda Grygorcewicza żona Aleksandra, na rękach trzyma synka, małego Henia, zmarła w 1980 r. w Anglii, – babcia Maria zd. Miruk, żona Bernarda, dziadek Bernard Grygorcewicz, – ciocia Stenia. Siedzą na ziemi od lewej: – brat Jurek Żurawiel, wujek Tolek, brat cioteczny Rysiek.

Z Persji, rodzinę Państwa Żurawieli z kuzynką Eugenią ( Żenią ) Sadowską z dziećmi, stryjenką Jadwigą z dziećmi oraz rodziny Państwa Farbotków i Państwa Karniewiczów wysłano do Wschodniej Afryki. Ostatecznie rodziny P.P.Żurawieli i Farbotków ” znalazły się” w Anglii. Rodzina Państwa Karniewiczów w Australii. Stryjenka Jadwiga z dziećmi najpierw w Meksyku a później w USA, kuzynka Eugenia (Żenia) z dziećmi najpierw w Kanadzie, a później w Ameryce Południowej. “Część rodziny wywieziono na roboty do Niemiec, część przetrwała wojnę w Polsce, a o reszcie słuch zaginął” – relacja P. Henryka Żurawiela.

Pro memoriam dla Leśników i Polskich Rodzin z Puszczy Nalibockiej!

Opracowano na podstawie relacji pisemnej oraz zdjęć przekazanych przez Pana Henryka Żurawiela.

Wykorzystano informacje ze Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich po red.Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego,Władysława Walewskiego, oraz z książki pt. “Powiat Oszmiański” – Czesława Jankowskiego i “Żywe echa” Wacława Nowickiego.

Napisał: Stanisław Karlik, [email protected]

 

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Brak powiązanych wiadomości

Tagi: „Archipelag Gułag” Bystra Chlebowski Farbotko Grygorcewicz historia Kresów Wschodnich Hohenlohe Holendernia Karlik Karniewicz Kazachstan Kleciszcze Kościół katolicki Kresy Wschodnie Lubcz Lubcza Naliboki Niemen Nowicki Oszmiana Polacy na Białorusi Polacy na Kresach Puszcza Nalibocka Radziwiłł Rudnia Nalibocka Sadowski Soroko Sulimierski Sybiracy Teheran Traktat Ryski Walewski Żurawiel
  • Tags
  • „Archipelag Gułag”
  • Bystra
  • Chlebowski
  • Farbotko
  • Grygorcewicz
  • historia Kresów Wschodnich
  • Hohenlohe
  • Holendernia
  • Karlik
  • Karniewicz
  • Kazachstan
  • Kleciszcze
  • Kościół katolicki
  • Kresy Wschodnie
  • Lubcz
  • Lubcza
  • Naliboki
  • Niemen
  • Nowicki
  • Oszmiana
  • Polacy na Białorusi
  • Polacy na Kresach
  • Puszcza Nalibocka
  • Radziwiłł
  • Rudnia Nalibocka
  • Sadowski
  • Soroko
  • Sulimierski
  • Sybiracy
  • Teheran
  • Traktat Ryski
  • Walewski
  • Żurawiel

2 komentarzy

  1. wisia
    9 marca 2013 o 13:35 Odpowiedz ↓

    Witam,
    o ile dobrze się orientuję to Holendernię dostali w 1750 roku od księcia Pawła Sagnuszki moi 7xprapra dziadkowie. Tam żyli mieli olbrzymi majątek i prześliczny dwór; Moja 7xpraprababcia zyla tam do końca do 1793 roku. Później kupił Holendernie pan Lorenc. Pozdrawiam Wisia.

  2. Mirosława Łątkowska
    1 lipca 2014 o 18:25 Odpowiedz ↓

    W Oficynie Wydawniczej Volumen, której jestem właścicielką, przygotowujemy na 100. rocznicę wymarszu z Oleandrów bogato ilustrowaną wielką książkę o Legionach. Otóż wśród legionistów – nasza książka będzie zawierać dużą liczbę biogramów oficerów i podoficerów LP – jest Stefan Kulesza ps. Hanka, urodzony 30 sierpnia 1892 roku właśnie w zaścianku Holendernia. To jeden z legionowych bohaterów!
    Z podziękowaniami dla prowadzących tę stronę,
    Mirka Łątkowska

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
Rosyjscy turyści pobili polskiego misia

Rosyjscy turyści pobili polskiego misia

Nowy film Nawalnego o tajnym pałacu Putina. Stoi na posiadłości 39 razy większej niż Monako i 159 razy większej niż Watykan (WIDEO)

Nowy film Nawalnego o tajnym pałacu Putina. Stoi na posiadłości 39 razy większej niż Monako i 159 razy większej niż Watykan (WIDEO)

Historia kawy dzieli narody: Jerzy Franciszek, Georg Franz, a może Ю́рій-Франц? Kulczyckiego wszyscy chcą

Historia kawy dzieli narody: Jerzy Franciszek, Georg Franz, a może Ю́рій-Франц? Kulczyckiego wszyscy chcą

MSZ Rosji przedstawia Białystok jako część ZSRS

MSZ Rosji przedstawia Białystok jako część ZSRS

Niemiecki szef rady dyrektorów Rosnieftu: Polska i Węgry coraz bardziej autorytarne, NATO okrąża Rosję, Europa powinna stawić czoła USA

Niemiecki szef rady dyrektorów Rosnieftu: Polska i Węgry coraz bardziej autorytarne, NATO okrąża Rosję, Europa powinna stawić czoła USA

Andrzej Pisalnik specjalnie dla Kresy24.pl: Konflikt Łukaszenki z chrześcijanami

Andrzej Pisalnik specjalnie dla Kresy24.pl: Konflikt Łukaszenki z chrześcijanami

Wyciekły nagrania, na których słychać jak wiceszef białoruskiego MSW każe okaleczać i zabijać protestujących

Wyciekły nagrania, na których słychać jak wiceszef białoruskiego MSW każe okaleczać i zabijać protestujących

Litwa nie spełni prośby białoruskiej opozycji - w sprawie kluczowej dla kształtowania samoświadomości Białorusinów

Litwa nie spełni prośby białoruskiej opozycji - w sprawie kluczowej dla kształtowania samoświadomości Białorusinów

Polski biegun ciepła i Okopy Świętej Trójcy (Fragment książki Tomasza Grzywaczewskiego "Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej")

Polski biegun ciepła i Okopy Świętej Trójcy (Fragment książki Tomasza Grzywaczewskiego "Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej")

Putin w niebieskich slipkach (WIDEO)

Putin w niebieskich slipkach (WIDEO)

Najnowsze
23 Sty
Azja i Zakaukazie

Ludzie wyszli na ulice rosyjskich miast w obronie Nawalnego. Są już pierwsze zatrzymania (WIDEO)

23 Sty
Historyczne Kalendarium Kresowe

23 stycznia w Historii Kresów

22 Sty
Rosja

Podczas zbliżającej się sesji Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy nie zajmie się naruszaniem praw człowieka na Krymie

22 Sty
Bez komentarza

Powstanie styczniowe – największe z powstań (NASZ FILM)

22 Sty
Rosja

Mer Moskwy wezwał, by nie brać udziału w sobotniej demonstracji, bo koronawirus

22 Sty
Białoruś

Białoruś nowelizuje prawo. Surowsze kary dla protestujących, łagodniejsze dla prostytutek

22 Sty
Azja i Zakaukazie

Gruzja znosi ograniczenia na loty międzynarodowe

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja

Drogi Użytkowniku,

w związku z obowiązywaniem Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) przypominamy podstawowe informacje z zakresu przetwarzania danych dostarczanych przez Ciebie podczas korzystania z naszej strony. Zamykając ten komunikat (kliknięcie w przycisk "Przejdź do serwisu") oświadczasz, że zapoznałeś się z treścią Polityki Prywatności i zgadzasz się na wskazane w wymienionym dokumencie działania.

Przejdź do serwisu