• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 05 Mar 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Białoruś

Historyk: Rosja chciała zostawić w swych granicach przede wszystkim Litwę, a nie Polskę

23 Sty 2018 Białoruś 1 comments

Grupa weteranów powstania styczniowego opuszcza kościół św. Krzyża po nabożeństwie. (fot. NAC)

Wielu rosyjskich urzędników i generałów uważało, że Królestwo Polskie jest Rosji niepotrzebne. Po Powstaniu Styczniowym dla tej grupy najważniejsze było pozostanie Litwy, Białorusi i Ukrainy w granicach imperium rosyjskiego – mówi w rozmowie z PAP prof. Wiesław Caban z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.

155 lat temu, w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. wybuchło Powstanie Styczniowe.


PAP: Czy w Rosji po klęsce w wojnie krymskiej istniał „potencjał rewolucyjny” pozwalający na realizację idei walki „za wolność waszą i naszą”?

Prof. Wiesław Caban: To bardzo trudne pytanie i skomplikowany problem. Należy powiedzieć, że hasło to zostało użyte po raz pierwszy podczas Powstania Listopadowego. Wówczas odzew Rosjan był bardzo niewielki i za zasługę wyłącznie Joachima Lelewela należy uznać, że w ogóle dojrzano możliwość takiej współpracy Rosjan i Polaków przeciwko carowi. Tuż przed Powstaniem Styczniowym ten problem wyglądał zupełnie inaczej. Bardzo dużą rolę odegrał w tej sprawie autorytet Aleksandra Hercena. Pamiętajmy również o znaczeniu obecności polskich oficerów w armii rosyjskiej. Trudno powiedzieć jak liczna była to grupa, ale według moich wyliczeń mogło być ich około 20 tysięcy. Pochodzili głównie z tzw. ziem zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina). Charakter państwa był najbardziej widoczny w wojsku. Zwykli żołnierze byli traktowani fatalnie. Pomiędzy oficerami polskimi i pochodzenia polskiego zaczęto myśleć o wspólnym wystąpieniu przeciwko caratowi. Taką propagandę uprawiano w salonach Petersburga i Moskwy głównie z inspiracji Hercena.


Niezwykle zasłużony dla badania dziejów Powstania Styczniowego i Polaków w Imperium Rosyjskim profesor Włodzimierz Djakow naliczył kilkuset oficerów – Polaków i Rosjan, którzy tworzyli, jak wówczas mówiono „kółka rewolucyjne”. Należy zapytać, czy takie działania miały szanse powodzenia. Przed wybuchem Powstania w Rosji było wiele sympatii dla sprawy polskiej. Niedawno opracowywałem pamiętniki Oktawiana Jeleńskiego, Polaka z powiatu borysławskiego, który po ukończeniu szkoły kadetów stacjonował w Moskwie i uczestniczył w wieczorze organizowanym przez inteligencję moskiewską. Dochodziło na nim do bardzo podniosłych scen. Czytano polską poezję, recytowano „Z dymem pożarów…”. Jeleński wspominał, że był wówczas przekonany, że gdy wybuchnie powstanie to duża część oficerów rosyjskich przejdzie na stronę Polaków. Po zakończeniu opisywanego wieczoru w 1860 r. Jeleński spotkał, znanego z późniejszego udziału w Powstaniu, Ludwika Zwierzdowskiego. Ten stwierdził, że nie wierzy w żadną współpracę. Jego zdaniem ówczesne nastroje były wśród Rosjan chwilowe. Jeleński swoje wspomnienia spisywał w 1906 r., a więc z perspektywy ponad czterech dekad. Stwierdzał, że Zwierzdowski miał rację, a on był młokosem nie dostrzegającym wielu spraw. Jeleński pisał również, że niektórzy z uczestników spotkania w petersburskim salonie tłumili później Powstanie, szczególnie na Litwie  czytaj dalej

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Brak powiązanych wiadomości

Tagi: Białoruś Borysław generał granica Hercen historia imperium rosyjskie Kochanowski Królestwo Polskie Krym Krymsk kultura Lelewel pamiętniki PAP Petersburg Powstanie Styczniowe pożar profesor Rosja rosyjski SBU Ukraina UPA wolność wspomnienia wybuch
  • Tags
  • Białoruś
  • Borysław
  • generał
  • granica
  • Hercen
  • historia
  • imperium rosyjskie
  • Kochanowski
  • Królestwo Polskie
  • Krym
  • Krymsk
  • kultura
  • Lelewel
  • pamiętniki
  • PAP
  • Petersburg
  • Powstanie Styczniowe
  • pożar
  • profesor
  • Rosja
  • rosyjski
  • SBU
  • Ukraina
  • UPA
  • wolność
  • wspomnienia
  • wybuch

1 komentarz

  1. Luk
    24 stycznia 2018 o 00:19 Odpowiedz ↓

    Rosja chciała zostawić w swych granicach zarówno Litwę jak i Polskę.
    Gdyby nie chciała Polski w swych granicach to nie tłumiłaby Powstania Styczniowego.
    Kwestia urażonej dumy w wyniku powstania też nie ma znaczenia. Czy z powstaniem czy bez Rosja dobrowolnie nie przywróciłaby niepodległej Polski.
    Przykładem jest Finlandia. Finowie chcieli niepodległości, ale nie buntowali się tak jak Polacy. Mimo to carska Rosja z własnej woli nie podarowała Finom niepodległego państwa.
    Dopiero wyczerpanie w I Wojnie Światowej i upadek państwa rosyjskiego w wyniku rewolucji otworzył Polsce i Finlandii drogę do niepodległości.

    Pojedyncze przypadki gdzie poszczególni Rosjanie czy nawet urzędnicy Moskwy mieli inny pogląd na kwestię polską nie miały znaczenia. Decydowała polityka cara i jego przybocznych. Zresztą sam rosyjski ludek w swej większości mimo gnębienia go przez elity i państwo rosyjskie popierał podboje.

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Łukaszenka chce, by dzień agresji ZSRR na Polskę był świętem narodowym Białorusi

Łukaszenka chce, by dzień agresji ZSRR na Polskę był świętem narodowym Białorusi

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

"Kurier Wileński": Po co nam Wyklęci

"Kurier Wileński": Po co nam Wyklęci

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Mołdawia: Będzie referendum w sprawie odwołania prezydent Sandu?

Mołdawia: Będzie referendum w sprawie odwołania prezydent Sandu?

Rada Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy wprowadziła sankcje wobec dziesięciu zdrajców – byłych ukraińskich urzędników i wojskowych

Rada Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy wprowadziła sankcje wobec dziesięciu zdrajców – byłych ukraińskich urzędników i wojskowych

Kolejna prowokacja "nieznanych sprawców"? Napis "Наша земля"  i czerwona farba na budynku Konsulatu RP we Lwowie

Kolejna prowokacja "nieznanych sprawców"? Napis "Наша земля" i czerwona farba na budynku Konsulatu RP we Lwowie

Najnowsze
05 Mar
SUPERNEWS

Gen. Mużenko: Rosjanie planują powrót do projektu Noworosja i ataku na Ukrainę

05 Mar
Ukraina

W strefie Operacji Połączonych Sił w Donbasie do szczepień zgłosiło się poniżej 20 procent wojskowych

05 Mar
Białoruś

Na Białorusi zapadł rekordowy wyrok za protesty

05 Mar
Rosja

MSZ Ukrainy wezwało Rosję do rzetelnego traktowania swoich zobowiązań, które wynikają z porozumień mińskich

05 Mar
Ukraina

Przedstawicielstwo Unii Europejskiej na Ukrainie zareagowało na wyrok wobec Serhija Sternenki

05 Mar
Historyczne Kalendarium Kresowe

5 marca w Historii Kresów

04 Mar
Azja i Zakaukazie

Rosyjski MSZ o sytuacji w Armenii: To wewnętrzna sprawa państwa

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja