9 marca w Historii Kresów

9 marca 2014

1547 – urodził się Krzysztof Radziwiłł „Piorun” herbu Trąby – wojewoda wileński, hetman wielki litewski, wielki zwycięski wódz w wojnach Rzeczypospolitej z Rosją i Szwecją.

Był synem Mikołaja Radziwiłła zwanego „Rudym” z birżańskiej linii tego rodu. Już jako młodzieniec walczył w wojnie z Rosją z lat 1558-1570, odpierał rosyjski najazd w 1564 roku. Potem – już jako hetman – walczył z Rosjanami w latach 1577-1582 odpierając atak cara Iwana IV Groźnego i odznaczył się w Bitwie pod Wielkimi Łukami w roku 1580. W czasie wyprawy króla Stefana Batorego na Psków dowodził 4-tysięcznym zagonem, który gromił wojska wroga w centrum Rosji.

Wraz Janem Karolem Chodkiewiczem walczył też przeciwko Szwecji w latach 1600-1611 i w 1601 r. rozgromił Szwedów pod Kokenhausen.

Był opiekunem innowierców w Rzeczypospolitej. Po śmierci króla Batorego zapewnił im swobodę wyznania. Sprzeciwiał się Unii Brzeskiej. Zmarł w 1603 r. w Łosośnej na Grodzieńszczyźnie. Pochowano go w kościele ewangelicko-reformowanym w Kiejdanach.

1652 – umowna data wykorzystania po raz pierwszy liberum veto na Sejmie przez posła województwa trockiego Władysława Sicińskiego. W rzeczywistości nie zgodził się on jedynie na prolongatę obrad Sejmu poza prawnie przewidziany czas 6 tygodni. Dopiero w 1669 r. w Krakowie pierwszego zerwania obrad sejmu koronacyjnego na tydzień przed ich końcem dokonał poseł wołyński Adam Olizar. Ogółem w XVII-XVIII wieku Sejm zerwano 73 razy, z czego 28 przez posłów z ziem litewskich oraz 24 przez posłów z ziem Rusi i Ukrainy.

1863 – Powstanie Styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Myszyńcem.

1890 – urodził się Wiaczesław Mołotow – sowiecki polityk, minister spraw zagranicznych. 24 sierpnia 1939 roku podpisał układ o nieagresji z Niemcami (zwany układem Ribbentrop-Mołotow). 28 września 1939 r. podpisał układ o przyjaźni i granicy z Niemcami, który można uznać za kolejny rozbiór Polski. 5 marca 1940 r. na posiedzeniu Biura Politycznego Komitetu Centralnego KPZR podpisał decyzję o wymordowaniu 22.467 polskich oficerów, żandarmów, policjantów, osadników, ziemian i inteligentów więzionych w obozach NKWD (Zbrodnia Katyńska). Zmarł w 1986 r.

1919 – ochotnicza kompania powstańców wielkopolskich wyruszyła do Małopolski, aby wziąć udział w walkach z Ukraińcami.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 9 marca