17 maja w Historii Kresów

1863 – Powstanie Styczniowe: rozpoczęła się bitwa pod Horkami w guberni grodzieńskiej – seria potyczek stoczonych z Rosjanami przez oddział Romualda Traugutta.

Pod koniec kwietnia Traugutt objął komendę nad 160-osobowym oddziałem powstańczym w rejonie wsi Horki w powiecie kobryńskim. Wkrótce dołączyło do niego 32 urzędników z Kobrynia. Rosjanie zauważyli koncentrację oddziału i wysłali przeciwko niemu pościg – rotę piechoty i 40 kozaków. Traugutt zastawił jednak na nich zasadzkę na grobli pod Horkami. Rosjanie zostali okrążeni i wzięci w krzyżowy ogień, tracąc 70 zabitych.

Pięć dni później wysłano przeciwko Trauguttowi kolejny oddział – 2 roty z batalionu strzelców pułkownika Ehrnberga. W starciu w lesie zginęło 12 Rosjan i 2 Polaków. Wreszcie w dniu 25 maja połączone oddziały generała Eggera i pułkownika Ehrnberga zaatakowały powstańców okrążonych na grobli. Po trzygodzinnej walce polski oddział poszedł w rozsypkę, tracąc 13 ludzi. Stracono też obóz z 20 wozami i 50 końmi. Kilku powstańców zostało złapanych przez chłopów i wydanych Rosjanom.

1602 – wojna polsko-szwedzka: wojska polsko-kozackie pod wodzą hetmana Jana Zamoyskiego zdobyły twierdzę Fellin w Estonii.

1866 – we Włocławku urodził się Julian Marchlewski – działacz polskiego i międzynarodowego rewolucyjnego ruchu robotniczego i komunistycznego, współzałożyciel Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy i Związku Robotników Polskich, współtwórca Międzynarodówki Komunistycznej. Jego imieniem nazwano w 1925 r. polski obwód autonomiczny na Ukrainie (tzw. Marchlewszczyzna), miasto w tym obwodzie (Marchlewsk, obecnie ponownie Dołbysz) i Komunistyczny Uniwersytet Mniejszości Narodowych w Moskwie. Zmarł w 1925 r.

1869 – we Lwowie zmarł Franciszek Ksawery Godebski – polski pisarz i publicysta. Współpracownik Adama Mickiewicza w paryskiej „Trybunie Ludu”, kierownik lwowskiego Ossolineum. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Urodzony w 1801 r.

1888 – urodził się Stanisław Bryła – prawnik, działacz społeczny, starosta przasnyski, wicewojewoda lubelski. Kształcił się i pracował jako prawnik we Lwowie. Należał do Rady Naczelnej Drużyn Bartoszowych we Lwowie. Opiekował się ludnością polską ewakuowaną z Królestwa , a od 1918 r. organizował jej powrót do kraju. Członek Polskiej Organizacji Wojskowej, harcerz. Rozstrzelany w 1939 r. w Lublinie przez Gestapo.

1913 – we Lwowie urodziła się Erna Rosenstein – polska malarka surrealistyczna i poetka żydowskiego pochodzenia. W 1942 r. udało jej się uciec z lwowskiego getta. Po wojnie mieszkała w Krakowie i Warszawie. Żona Artura Sandauera. Zmarła w 2004 r.

1920 – wojna polsko-bolszewicka: Wódz Naczelny Józef Piłsudski wydał dyrektywę o utworzeniu Frontu Północnego.

1924 – w Kowlu na Wołyniu urodził się Kazimierz Dejmek – polski reżyser teatralny, aktor, polityk, poseł na Sejm. Zdarzało się, że w swoich działaniach artystycznych wpisywał się lub wręcz popierał politykę władz PRL. Zdjęcie w 1968 r. z repertuaru Teatru Narodowego jego spektaklu „Dziady” Adama Mickiewicza wywołało falę demonstracji studenckich. Zmarł w 2002 r.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 17 maja